Hipochondria to przekonanie o byciu chorym, mimo obiektywnych dowodów na brak choroby. Jest zaburzeniem psychicznym, na które cierpi na świecie blisko 225 mln ludzi. Sprawdź, czy jesteś jednym z nich.
Osoby cierpiące na hipochondrię bardzo często chodzą do lekarza i mają tendencję do analizowania wyników swoich badań, przy czym nawet najmniejsze odchylenia od normy są dla nich dowodem na obecność jakiejś choroby. Obawy o zdrowie są u nich tak silne, że zakłócają ich codzienne życie.
– Hipochondria charakteryzuje się nadmiernym lękiem o własne zdrowie, nadmierną dbałością o nie lub przeciwnie – zaniedbywaniem badań, nieufnością wobec otrzymywanych wyników badań i proponowanych przez specjalistów terapii oraz poszukiwaniem u innych otuchy i zapewnień, że jest się zdrowym. Ważne jest zrozumienie, że hipochondria jest zaburzeniem psychicznym i poza silnym cierpieniem pacjenta, może też powodować znaczne zakłócenia w jego codziennym życiu. Skuteczne wsparcie psychoterapeutyczne oraz systematyczne badania medyczne mogą pomóc w przezwyciężeniu lęku i poprawieniu jakości życia chorego – mówi Natalia Kocur, psycholożka i psychoterapeutka z Centrum Psychoterapii Poznaj Lęk, ekspert merytoryczny kampanii „Pobierz Zdrowie”.
W ramach ogólnopolskiej kampanii “Pobierz Zdrowie” przeprowadzono badanie opinii publicznej, z którego wynika, że 85 proc. Polaków kojarzy pojęcie „hipochondria”, ale jedynie 11 proc. z nich łączy ją z częstymi wizytami w placówkach medycznych czy nadmiernym dbaniem o zdrowie.
Według badania przeprowadzonego w czerwcu 2023 r. przez Instytut badań IQS na potrzeby kampanii “Pobierz Zdrowie” 66 proc. Polaków potrafi wskazać prostą definicję hipochondrii. W tej grupie 35 proc. opisało ją jako przewrażliwienie na punkcie własnego zdrowia lub jako strach przed zachorowaniem. Badani nie kojarzyli jednak hipochondrii z częstymi wizytami u lekarza, poddawaniem się wielu badaniom czy nadmierną troską o zdrowie.
Czytaj też: Zaburzenia psychiczne. Czy to wina mutacji w naszych genach?
Czym hipochondria różni się od nozofobii?
Hipochondria oznacza uporczywe przekonanie o istniejącej lub zbliżającej się chorobie mimo braku medycznego uzasadnienia. Innym zaburzeniem jest nozofobia, która oznacza obsesyjny i irracjonalny strach przed zachorowaniem. Osoby dotknięte nozofobią mogą doświadczać nasilonych reakcji lękowych w obliczu potencjalnych zagrożeń zdrowotnych.
Odmianami nozofobii są: kancerofobia (lęk przed chorobami nowotworowymi), mizofobia (strach przed brudem i zanieczyszczeniami) i bakteriofobia (lęk przed chorobami wywołanymi przez mikroorganizmy).
Jak zmniejszyć lęk przed chorobą?
W opinii ekspertów jednym z najskuteczniejszych sposobów na zmniejszenie lęków związanych z nieodkrytymi chorobami są regularne badania profilaktyczne.
– Ważnym narzędziem profilaktyki zdrowotnej są badania krwi, które pozwalają na wczesne wykrywanie różnych problemów. Mimo że niemal wszyscy respondenci uczestniczący w badaniu uznali je za istotne, to 25 proc. z nich ich nie wykonuje. A są one kluczowe dla każdego z nas, w szczególności dla osób z lękami zdrowotnymi. Pozwalają na rzetelną ocenę stanu zdrowia, co w rezultacie obniża poziom niepokoju i stresu związanego z potencjalnymi chorobami – tłumaczy dr n. med. Karolina Karabin, koordynatorka kampanii „Pobierz Zdrowie”.
Wyniki badań krwi pozwalają lekarzom na dokładną ocenę wielu parametrów, co może pomóc we wczesnej identyfikacji różnorodnych schorzeń. Jednak interpretacji wyników i ostatecznej diagnozy zawsze powinien dokonać doświadczony lekarz, uwzględniając dokładny wywiad z pacjentem oraz występujące u niego symptomy.
Niektórym osobom może być potrzebne wsparcie psychoterapeuty.
– Praca psychoterapeutyczna z chorymi na hipochondrię polega na przywróceniu równowagi w obszarze dbania o swoje zdrowie. Głównym zadaniem jest zachęcenie pacjenta do poddawania się regularnym badaniom profilaktycznym, ale bez zaniedbywania ich czy przesadzania z ich ilością. W tym procesie istotne jest również zbudowanie zaufania do specjalistów w obszarze medycyny, czyli poszukiwanie u nich rozwiązań w przypadku realnych chorób, a nie tylko zapewnień, że wszystko jest w porządku – mówi Natalia Kocur.
Jaki cel ma kampania “Pobierz Zdrowie”?
Ogólnopolska kampania zdrowotna „Pobierz Zdrowie” ma za zadanie uświadomić Polakom, że dbanie o zdrowie zaczyna się od profilaktyki. Jej misją jest podniesienie poziomu wiedzy społeczeństwa na ten temat oraz zachęcenie do regularnego monitorowania swojego stanu zdrowia.
W pierwszym etapie kampanii – akcji tematycznej „Zdrowie bez strachu” – głównym celem podjętych działań edukacyjnych będzie zwiększenie świadomości hipochondrii w społeczeństwie i promowanie zdrowego podejścia do zdrowia. Edukacja jest kluczem do zrozumienia i akceptacji tego stanu, a przede wszystkim do udzielenia pomocy tym, którzy jej potrzebują.
Pomysłodawcą i organizatorem kampanii jest portal uPacjenta.pl.
[1] Źródło: B. Stec, M. Żebrowski, „Zastosowanie terapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu lęku o zdrowie” [Psychiatria, Tom 13, Nr 2 (2016)], https://journals.viamedica.pl/psychiatria/article/view/47511/36537
