Głos jest podstawowym narzędziem umożliwiającym i wspierającym komunikację. Jego zaburzenia mają negatywny wpływ na wiele obszarów aktywności człowieka. Powodują konsekwencje psychiczne, społeczne, zawodowe i znacząco oddziaływają na jakość życia.
Głos to nie tylko fenomen mechaniczno-akustyczny, ale także przekaźnik nastroju i emocji. Zasady jego emisji są przedmiotem badań naukowych z zakresu laryngologii, foniatrii i audiologii, a także fizyki, akustyki, fonetyki, lingwistyki, psychologii. Głos – podobnie jak słuch – ma kluczowe znaczenie dla rozwoju współczesnego społeczeństwa opartego na wymianie informacji.
prof. Henryk Skarżyński, dyrektor Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu, konsultant krajowy w dziedzinie otorynolaryngologii
Jak dbać o zdrowie głosu
Mówimy, nie zastanawiając się nad tym, w jaki sposób głos wydobywa nam się z gardła. Tymczasem narząd głosotwórczy jest jak instrument dęty. Proces powstawania głosu zaczyna się w układzie oddechowym, gdzie wytwarza się strumień powietrza wydechowego o odpowiednim ciśnieniu. Trafia on do krtani, gdzie powstaje ton krtaniowy. Ostatecznie w przestrzeniach artykulacyjno-rezonansowych formuje się barwa głosu i tworzą głoski mowy.
Wydobywanie głosu zgodne z prawami fizjologii oraz wymogami estetycznymi to sztuka niełatwa, aczkolwiek niezbędna w wielu zawodach (śpiewacy, aktorzy, spikerzy, politycy, wykładowcy i nauczyciele).
Głos to jedno z najważniejszych narzędzi komunikacyjnych człowieka, a jego zaburzenia mogą niekorzystnie wpłynąć na wiele obszarów aktywności człowieka, obniżając jakość życia, i to nie tylko tego zawodowego.
Głos to narzędzie pracy, ale również istotny element osobowości każdego z nas i sposób na wyrażanie emocji. Zaburzenia głosu mogą pogarszać jakość życia, zdolność komunikacji oraz negatywnie wpływać na zdrowie psychiczne.
prof. Henryk Skarżyński
Jeśli traktujesz poważnie zalecenia ekspertów i zależy ci na tym, aby mieć dobry głos, przestrzegaj kilku prostych zasad:
- Nawodnienie — pij dużo wody. Nawodnienie pomaga utrzymać odpowiednią wilgotność strun głosowych, co jest kluczowe dla ich zdrowia.
- Unikaj nadmiernego hałasu — pracując w hałaśliwych środowiskach lub podczas imprez, staraj się nie podnosić głosu. Krzyk może prowadzić do przeciążenia strun głosowych.
- Odpoczynek dla głosu — regularne dawanie odpoczynku swojemu głosowi pomaga zapobiegać przeciążeniu i uszkodzeniom.
- Prawidłowa technika mówienia i śpiewania — pracuj z logopedą lub trenerem głosu, aby nauczyć się technik, które pozwalają korzystać z głosu w sposób zdrowy i efektywny.
- Zdrowa dieta — unikaj jedzenia, które może podrażniać gardło, jak bardzo kwaśne, pikantne czy gorące potrawy. Refluks żołądkowo-przełykowy może również wpływać na stan strun głosowych.
Symptomy problemów z głosem, czyli co powinno cię zaniepokoić
Problemy z głosem, takie jak chrypka czy przewlekłe zmęczenie głosowe, mogą być pierwszym sygnałem poważniejszych schorzeń.
Istnieje wiele czynników, które mogą powodować zaburzenia w emisji głosu i zmieniać jego brzmienie. Są to m.in. stres, siedzący tryb życia, przekrzykiwanie hałasu, który towarzyszy nam od rana do wieczora. Bardzo często mówimy, nie zastanawiając się nad tym, w jaki sposób wydobywa się głos. Tymczasem narząd głosotwórczy to wyjątkowo czuły instrument w ludzkim organizmie. Wiele osób, w szczególności profesjonalistów pracujących głosem na co dzień wymaga terapii, która wspiera ich, aby mogli w odpowiedni sposób zadbać o głos i korzystać z niego we właściwy sposób.
prof. Henryk Skarżyński
Twoją uwagę powinny wzbudzić następujące objawy:
• chroniczna chrypka
Jeśli chrypka utrzymuje się dłużej niż dwie tygodnie, koniecznie skonsultuj się z lekarzem.
• trudności w połykaniu
Problemy z połykaniem mogą wskazywać na schorzenia gardła lub krtani.
• zmiana tonu głosu
Nagła zmiana barwy głosu, która nie jest związana z przeziębieniem, może być sygnałem poważniejszych problemów.
• zmęczenie głosu
Jeśli czujesz zmęczenie podczas mówienia lub śpiewania, może to oznaczać przeciążenie strun głosowych.
• ból gardła lub krtani
Ból podczas mówienia nie jest normalnym stanem i wymaga konsultacji lekarskiej.
Obecnie mamy dostęp do wielu terapii, które przywracają właściwe napięcie w obrębie traktu głosowego. Bardzo ważne jest jednak uświadomienie tego pacjentowi, a także zbudowanie z nim porozumienia i zaufania. O wynikach terapii decyduje jeszcze jeden ważny element – kontrola słuchowa. Bez tych wszystkich czynników terapia nie będzie skuteczna.
prof. Henryk Skarżyński
