“To nie jest zawód dla kobiet”, “Może zajmij się czymś łatwiejszym, to zbyt trudne dla ciebie”, “Masz za małą wiedzę i umiejętności”, “Nie dasz rady, nie nadajesz się”. Takie zdania słyszą na początku swojej kariery kobiety w IT. Jakie znaczenie ma płeć w tej branży?
No Fluff Jobs (NFJ) już po raz piąty oddał głos kobietom w IT i wydał raport poświęcony ich zmaganiom w pracy w tej branży. Jednak tym razem postanowił wzbogacić go o tak samo ważną perspektywę męską, chcąc sprawdzić, czy droga, doświadczenia i postrzeganie siebie przez przedstawicieli obu płci różnią się wzajemnie, a może – wbrew utartym przekonaniom – są podobne.
Kobiety w IT — na początku drogi pod górkę
Z badania przeprowadzonego przez NFJ wynika, że odsetek dziewczynek, które zainteresowały się przedmiotami ścisłymi w wieku 10–14 lat wyniósł zaledwie 13,9%, podczas gdy w przypadku chłopców 34%. Najwięcej respondentek (27,1%) odkryło pasję do technologii w wieku studenckim (20–24 lat), a 21% specjalistek, mając 25–29 lat.
Dużą rolę w tej dysproporcji odgrywają zapewne czynniki zewnętrzne: otoczenie, aspekt kulturowy, polityczny czy religijny. 60% specjalistek IT nie usłyszało nigdy słów zniechęcających do nauki w obszarze IT (wśród mężczyzn ten odsetek wyniósł 75%). A jeśli któraś z pań słyszała jakieś podcinające skrzydła komentarze, to najczęściej z ust… swoich mam (10,3%), osób na grupach/forach internetowych (9,7%) oraz nauczycieli i znajomych (9%). Na przeciwnym biegunie, osób zachęcających kobiety do wyboru IT, byli najczęściej znajomi i partnerzy.
Kobiety w IT — ile zarabiają w tej branży?
Autorzy raportu “Kobiety w IT 2024. Jakie znaczenie ma płeć w miejscu pracy?” podkreślają, że miniony rok w branży IT był trudny dla wszystkich, bez wyjątku. Projekty zwolniły, a co za tym idzie – zwolniły też rekrutacje i dochody. Wiele firm musiało pożegnać się z pracownikami i pracowniczkami, nawet tymi najlepszymi. Autorzy raportu przyznają, że pierwszy raz od dawna zaobserwowali tak znaczący wzrost liczby aplikujących przy mniejszej niż zwykle liczbie ogłoszeń o pracy.
W obliczu niestabilnej sytuacji w 2023 r. specjalistki IT rzadziej decydowały się zmienić pracę niż w 2022 r. (32% vs 42%). Dodatkowo 11,3% deklaruje, że zmieniło pracę z powodu zwolnienia, a 31% – z powodu niewystarczającej podwyżki lub jej braku. Niemal trzy razy więcej respondentek sądzi, że kobietom trudniej niż mężczyznom jest wejść do branży IT. Większy odsetek zgadza się również ze stwierdzeniem, że ich kompetencje są częściej podważane, a mężczyźni mają więcej odwagi, by walczyć o lepsze wynagrodzenia i warunki pracy.
Na pytanie, ile mnie więcej zarabiasz miesięcznie, najwięcej badanych specjalistek IT deklaruje, że 4,4-6,6 tys. zł netto lub 6,6-8,8 tys. zł netto – po 18,6%. Między 8,8 tys. a 11 tys. zł netto zarabia 15,1% respondentek. Poniżej 4,4 tys. zł netto zarabia 10,1%, a powyżej 22 tys. zł netto – 6,7%.
34% specjalistek IT uważa, że zarabia mniej od mężczyzn na podobnym stanowisku i poziomie
doświadczenia. 40,7% twierdzi, że zarabia podobnie, 5% – więcej, a 20,4% przyznaje „trudno stwierdzić”.
Kobiety w IT — jak postrzegają się same w pracy?
Z badania wynika, że aż 79% kobiet w IT doświadczyło tzw. syndromu oszustki, czyli braku wiary we własne umiejętności mimo osiągnięć i przypisywania sukcesu sprzyjającym okolicznościom, a nie
swojej wiedzy, doświadczeniu i kompetencjom. 56% specjalistek IT zdarzyło się milczeć w obawie przed krytyką, a 38% odrzuciło projekt, zadanie lub ofertę pracy z powodu braku wiary we własne możliwości.
Na tym nie koniec złych wieści. Okazuje się bowiem, że aż 62% specjalistek IT wyceniło swoją pracę poniżej średniej rynkowej, 56% zgodziło się wbrew sobie na coś w celu uniknięcia konfliktu, a 56% zaniżyło kiedyś swoje kompetencje.
Kobiety vs mężczyźni w IT
Niemal trzy razy więcej respondentek zadeklarowało w badaniu NFJ, że kobietom jest trudniej niż mężczyznom wejść do branży IT. Większy odsetek kobiet zgodziło się również ze stwierdzeniem, że to ich kompetencje są częściej podważane, a mężczyźni mają więcej odwagi, by walczyć o lepsze wynagrodzenia i warunki pracy. 26% specjalistów IT uważa, że mężczyźni mają lepsze predyspozycje do pracy w IT niż kobiety. Tego samego zdania jest 13,6% kobiet.
W branży IT kobiety stanowią jedynie 19% zatrudnionych, co odpowiada dysproporcji płci na uczelniach wyższych. Na kierunkach technicznych tylko co piąty student jest kobietą. Jest to spowodowane m.in. dużą stereotypizacją branży IT jako dziedziny ceniącej kompetencje twarde ponad umiejętności społeczne. Bez odpowiedniego wsparcia pracodawców branża IT może wydawać się niedostępna dla wielu kobiet.
Agnieszka Jakubas, dyrektor Polskiego Centrum Rozwoju Oprogramowania dla Bankowości Prywatnej i Zarządzania Majątkiem w HSBC Technology Poland
Czytaj też: Kobiety nie boją się nowych wyzwań i mają coraz większy apetyt na sukces. A co je powstrzymuje?
Kobiety w IT — kilka słów o raporcie
Raport “Kobiety w IT 2024. Jakie znaczenie ma płeć w miejscu pracy?” powstał na podstawie badania ankietowego, przeprowadzonego wśród aktualnie pracujących specjalistów i specjalistek IT z Polski. Odpowiedzi w większości pytań były poddane randomizacji. Nie wszystkie pytania były obligatoryjne, a odpowiadający mógł przerwać ankietę w dowolnym momencie.
Największy odsetek respondentek zajmuje się: Testingiem/QA (13%), UX/UI/Designem (11%), Backendem (10,3%) oraz Frontendem (9,7%). Z kolei najwięcej respondentów zajmuje się Backendem (20,5%), Fullstackiem (15,1%), Testingiem/ QA (8,5%) oraz Frontendem (8,2%).
