Receptą na wzmocnienie odporności organizmu jest dobrze zbilansowana dieta połączona z odpowiednią dawką aktywności fizycznej, wystarczającą ilością snu i redukcją stresu. Potwierdzają to badania naukowców ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.
Obserwowany w ostatnich tygodniach rekordowy wzrost zachorowań na choroby wirusowe — grypę, COVID-19 i RSV (u dzieci), skłania do refleksji nad profilaktyką, w tym nad koniecznością wsparcia układu odpornościowego. Naukowcy ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego przeprowadzili badanie, którego celem była ocena diety i suplementacji w budowaniu odporności w okresie i po pandemii COVID-19. Wzięło w nim udział 304 respondentów w wieku od 18 do 81 lat, a jego wyniki opublikowano w międzynarodowym czasopiśmie naukowym “Life” (https://www.mdpi.com/2075-1729/12/12/1976).
Przeczytaj także: Zaburzenia odżywiania. Czy dieta może zwiększać ich ryzyko?
Dobrze zbilansowana dieta, czyli jaka?
– Bardzo ważnym punktem, o którym należy wspomnieć w zakresie budowania odporności, jest dobrze zbilansowana dieta, która może dostarczyć organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych, mineralnych i witamin. Na szczególną uwagę zasługują witaminy A, D, E i C, które wykazują bardzo wymierny wpływ na wspieranie odporności organizmu i na łagodniejszy przebieg choroby wirusowej. Podobne właściwości charakteryzują pierwiastki takie jak cynk i selen. Komponując odpowiednią dietę, należy zwrócić szczególną uwagę na odpowiednią podaż probiotyków i prebiotyków, które przyczyniają się do prawidłowego funkcjonowania jelit, wzmacniając odporność organizmu — mówi dr n. med. Karolina Krupa-Kotara z Zakładu Epidemiologii Wydziału Nauk o Zdrowiu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.
Dr n. o zdr. Mateusz Grajek z Zakładu Zdrowia Publicznego Wydziału Nauk o Zdrowiu SUM dodaje, że nieodłącznym elementem prawidłowo skomponowanej diety jest odpowiednia porcja codziennej aktywności fizycznej, snu oraz zmniejszona ekspozycja na stres.
– Ze względu na brak czasu i nadmiar codziennych obowiązków, bardzo często nasza codzienna dieta jest bogata w przetworzoną żywność, zawierającą duże ilości cukrów i tłuszczów nasyconych, dodatków do żywności i konserwantów. Taka dieta jest jednocześnie uboga w witaminy, błonnik i substancje wykazujące właściwości przeciwutleniające. Opisany schemat żywieniowy prowadzi do spożywania nadmiaru kalorii i do stopniowo pojawiających się niedoborów żywieniowych, które znacznie upośledzają prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego i zwiększają ryzyko infekcji oraz przewlekłych chorób niezakaźnych, takich jak: otyłość, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2. Niedobory ważnych składników, takich jak m.in. witamina A, witamina C i selen, prowadzą do zwiększonej podatności organizmu na infekcje — przypomina Mateusz Grajek.
Działaniem zapobiegającym takiemu zjawisku jest — jak podkreśla — interwencja żywieniowa, którą może zapewnić np. wyspecjalizowany dietetyk lub lekarz, który poprzez odpowiednio zebrany wywiad i badania może ocenić potencjalne niedobory żywieniowe, negatywnie wpływające na organizm. – Dzięki takiej diagnozie możliwe jest określenie celu terapii dietetycznej, ustalenie schematu, według którego zostanie ona wdrożona i wprowadzenie w życie odpowiednio dobranego schematu działania pod okiem specjalisty, który może właściwie skomponować schemat żywieniowy, aby zrekompensować istniejące niedobory i zapobiec dalszym — mówi specjalista.
Dobrze zbilansowana dieta: które produkty wspierają układ odpornościowy?
Racjonalna dieta skomponowana jest w taki sposób, aby dostarczała odpowiedniej ilości białka, tłuszczów i węglowodanów oraz wszystkich istotnych witamin, składników mineralnych i błonnika pokarmowego, co zapewnia m.in. prawidłowe funkcjonowanie jelit. Oprócz odpowiednio zbilansowanej diety ważne jest włączenie do codziennego menu produktów i substancji wspierających i stymulujących układ odpornościowy.
Do takich produktów należą m.in.:
- Oleje rybne, które są bogate w kwasy tłuszczowe, zwłaszcza te z rodziny omega-3 (kwas eikozapentaenowy – EPA, kwas dokozaheksaenowy – DHA),
- Probiotyki w postaci kiszonek,
- Czosnek i cebula, które są naturalnymi antybiotykami wzmacniającymi układ odpornościowy,
- Zioła i rośliny o odpowiednich właściwościach immunomodulujących, takie jak aloes, czy owoce maliny, które wykazują działanie przeciwzapalne i przeciwgorączkowe.
Jak przekonują eksperci, wdrożona terapia żywieniowa powinna być stale monitorowana, a jej efekty kontrolowane przez specjalistę. Taką kontrolę można zapewnić poprzez regularne spotkania z pacjentem, podczas których zostanie określona historia żywieniowa w celu ustalenia aktualnego odżywiania pacjenta i przeprowadzenie edukacji zdrowotnej, aby uniknąć dalszych błędów w przyszłości, bo mogą one, przyczyniając się do niedoborów, osłabić układ odpornościowy.
– W przypadku głębokich, uporczywych niedoborów, których nie można zrekompensować samą dietą, warto rozważyć suplementację preparatami bogatymi w odpowiednio dobrane substancje, takie jak witamina A, D, selen, czy preparaty multiwitaminowe, jednak zawsze pod kontrolą specjalisty — konkluduje dr Karolina Krupa-Kotara.
