Czym nas karmią w szpitalach? Raport z kontroli sanepidu

Za słone, za słodkie, za tłuste i zbyt mało urozmaicone – takie posiłki serwują pacjentom szpitale. Sanepid sprawdził, czym nas karmią.

Lista uchybień “kulinarnych” jest długa. Jak podano w raporcie Głównego Inspektora Sanitarnego zatytułowanym „Stan sanitarny kraju w 2022 roku”, który opublikowano na początku sierpnia br., do najczęściej powtarzających się w zakresie żywienia pacjentów należą nieprawidłowo skomponowane jadłospisy.

Czym nas karmią w szpitalach?

Jak podkreśla Państwowa Inspekcja Sanitarna, nie we wszystkich z 740 skontrolowanych szpitali jest tak samo źle, jednak liczba wydanych decyzji administracyjnych (202) i nałożonych grzywien (22 na kwotę 5150 zł, w tym 13 mandatów na kwotę 3750 zł w szpitalach prowadzących żywienie w systemie cateringowym) świadczy o tym, że mamy do czynienia z poważnym problemem.

Staje się on jeszcze poważniejszy, jeśli weźmiemy pod uwagę, że do szpitali często trafiają niedożywieni pacjenci. W przypadku bardzo ciężkich schorzeń, w tym m.in. neurologicznych i onkologicznych, niedożywienie znacząco pogarsza rokowanie chorych. Według ekspertów w zależności od rodzaju nowotworu niedożywienie dotyczyć może od 40 do nawet 80 proc. pacjentów!

Czytaj też: W Gliwicach u chorych na nowotwory ocenia się stan odżywienia

Oto lista najczęściej stwierdzanych nieprawidłowości w skontrolowanych szpitalach.

• Nieprecyzyjne informacje na temat alergenów, zaplanowanych potraw oraz ich gramatury,
• Mała różnorodność potraw i napojów,
• Powtarzalność dań,
• Mało urozmaicone śniadania i kolacje, w większości bez dodatku warzyw/owoców,
• Niska wartość energetyczna posiłków w stosunku do zapotrzebowania dziennego dla pacjentów,
• Brak w posiłkach głównych (śniadaniu, obiedzie lub kolacji) pełnowartościowego białka, tj. zwierzęcego lub białka roślin strączkowych,
• Mała podaż warzyw oraz owoców w dziennej racji pokarmowej,
• Zbyt niska podaż produktów zbożowych pełnoziarnistych, kasz i produktów z pełnego przemiału mąki,
• Brak lub podawanie zbyt małej ilości mleka i przetworów mlecznych,
• Brak lub podawanie zbyt małej ilości ryb i/lub przetworów rybnych,
• Nieuwzględnienie w diecie tłuszczów roślinnych bogatych w kwasy jedno- i wielonienasycone,
• Podawanie zbyt dużej ilości potraw smażonych (brak zróżnicowania technik przygotowywania potraw), a także słodkich dań i dodatków (dżemu, kremu czekoladowego i miodu),
• Duży udział produktów wysoko przetworzonych (konserw, pasztetów, mortadeli, mielonki), stosowania koncentratów zup w proszku,
• Obecność w posiłkach (ocena ilościowa) ponadnormatywnej ilości soli lub tłuszczów.

Dyrektorzy szpitali, w których stwierdzono nieprawidłowości dotyczące żywienia pacjentów oraz przedsiębiorcy odpowiedzialni za stwierdzone nieprawidłowości otrzymali pisma z uwagami dotyczącymi stosowania zasad racjonalnego żywienia. Zostali również zobowiązani do poprawy jakości posiłków, zwracając uwagę na dbałość zarówno na bezpieczeństwo produkowanych posiłków, jak i prawidłowe żywienie, które powinno być dostosowane do stanu zdrowia pacjenta oraz wspomagać leczenie i rekonwalescencję. O wynikach kontroli powiadomiono również NFZ.

Inspektorzy Państwowej Inspekcji Sanitarnej skontrolowali 740 bloków żywieniowych na 1028 zarejestrowanych. W 460 z nich dostawcą posiłków była firma cateringowa.
Na podstawie oceny żywienia w zakresie diety podstawowej w szpitalach, w których działa szpitalna kuchnia przygotowująca posiłki, stwierdzono nieprawidłowości w 102 na 414 jadłospisów, w 62 na 173 zestawień dekadowych (obejmujących jadłospis na 10 dni) oraz w 47 spośród 58 pobranych próbek posiłków zbadanych laboratoryjnie.
W 262 próbkach posiłków dostarczanych do szpitala w formie cateringu stwierdzono nieprawidłowości w 60 jadłospisach, 24 zestawieniach dekadowych i 12 próbkach zbadanych laboratoryjnie.

Warunki higieniczno-sanitarne również dalekie od wymaganych

Inspektorzy sanepidu przyjrzeli się również warunkom higieniczno-sanitarnym, jakie powinny być spełnione w miejscu przygotowania posiłków w szpitalu. W tym zakresie również stwierdzili sporo uchybień. Do najczęstszych należały:

• Niewłaściwy stan sanitarno-techniczny pomieszczeń bloku żywienia,
• Niewłaściwy stan sanitarno-techniczny wyposażenia oraz urządzeń,
• Brak dokumentacji lub zapisów w dokumentacji kontroli wewnętrznej: GHP, GMP i HACCP, jak również niedostosowanie tej dokumentacji do stanu faktycznego,
• Nieprzestrzeganie zapisów instrukcji GHP/ GMP (np. brak lub nieprawidłowe zabezpieczenie obiektu przed szkodnikami, brak terminowego przeglądu i konserwacji maszyn, brak prawidłowego monitoringu ustalonego punktu kontroli, brak aktualnego wyniku badania wody przeznaczonej do spożycia),
• Przechowywanie i stosowanie przeterminowanych środków spożywczych do przygotowania posiłków,
• Nieprawidłowe przechowywanie artykułów spożywczych, m.in. brak segregacji produktów w urządzeniach chłodniczych (np. w opakowaniach nieprzeznaczonych do kontaktu z żywnością lub wtórnie wykorzystywanych opakowaniach jednorazowych, przechowywanie gotowych półproduktów z surowcami),
• Niezachowanie łańcucha chłodniczego,
• Niewłaściwe zagospodarowanie odpadów.

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości dotyczących warunków sanitarno-higienicznych w obiektach, w których przygotowywano i wydawano posiłki, organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej nałożyły mandaty karne i wydały zalecenia pokontrolne lub decyzje administracyjne obligujące do ich usunięcia w określonym terminie.

Źródło informacji: Serwis Zdrowie