Od 9 listopada 2015 r. na polskim rynku dostępna jest nowa, tzw. 9-walentna szczepionka przeciwko 9 typom wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV- Human Paillomavirus), odpowiedzialnym za ok. 90 proc. zachorowań na nowotwory w obrębie narządów płciowych u kobiet i mężczyzn (raka szyjki macicy, sromu, pochwy, odbytu i prącia), a także za nowotwory w obrębie głowy i szyi (m.in. rak przełyku). Do tej pory w gminach, które z własnych środków fundowały szczepienia swoim nastoletnim mieszkankom w ramach programów profilaktycznych, używano do tego celu szczepionek 4-walentnych – o nieco mniejszej skuteczności, bo chroniących przed zakażeniem tylko czterema najczęściej występującymi typami onkogennymi HPV.
Gardasil 9 to nowa broń ukierunkowana przede wszystkim na bardzo trudną i wciąż nieefektywną walkę z rakiem szyjki macicy, na którego rocznie zapada w Polsce ok. 30 tys. kobiet. Co druga chora umiera…
– Mamy jedne z najgorszych wyników leczenia tego nowotworu w Europie, ale nie dlatego, że nie umiemy go leczyć albo że nie mamy na niego leków, lecz dlatego, że jest zbyt późno rozpoznawany – mówi prof. Jan Kotarski z I Katedry i Kliniki Ginekologii Onkologicznej i Ginekologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. I dodaje, że tę sytuację może zmienić tylko kompleksowe działanie, polegające na szczepieniu dziewczynek i chłopców przeciwko HPV, regularnym wykonywaniu badania cytologicznego przez kobiety oraz edukowaniu społeczeństwa.
– Naturalnie przebyta infekcja HPV nie daje odporności, kobieta może zostać zakażona tym wirusem nawet kilka razy. Odporność może jej zapewnić wyłącznie szczepienie – dodaje prof. Kotarski.
Już od lat 80. ubiegłego wieku wiadomo, że istnieje ścisły związek między zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego a rozwojem stanów przedrakowych i raka szyjki macicy. Przed wprowadzeniem w 2006 r. na rynek pierwszej szczepionki przeciwko HPV, naukowcy potwierdzili, że HPV oprócz raka szyjki macicy wywołuje też wiele innych nowotworów, w tym m.in. raka sromu, pochwy i odbytu. Za każdy z nich odpowiedzialne są konkretne typy wirusa brodawczaka ludzkiego. Przykładowo, głównymi winowajcami raka szyjki macicy, sromu i pochwy są typy 16 i 18 HPV, a za raka odbytu odpowiadają typy 6, 11, 16 i 18.
Szczepionka Gardasil chroni nie tylko przed zakażeniem 7 najczęściej występującymi typami HPV powodującymi stany przedrakowe i nowotwory, ale też przed powstawaniem brodawek narządów płciowych i odbytu, tzw. kłykcin kończystych, mających bezpośredni związek z zakażeniem dwoma innymi typami HPV.
Szczepienia przeciwko HPV wykonuje się powszechnie w Europie, USA i Australii. W Polsce są one zalecane, co oznacza, że muszą za nie zapłacić rodzice szczepionych dziewcząt. Ok. 200 samorządów zdecydowało się je finansować z własnego budżetu w ramach programów profilaktycznych.
Medyczne towarzystwa naukowe rekomendują szczepienie dziewcząt i kobiet w wieku 11-26 lat, choć nic nie stoi na przeszkodzie, aby zaszczepić nią młodsze dziewczęta – już od 9. roku życia. O szczepieniu powinny również pomyśleć panie po 26. roku życia, u których nie stwierdzono kontaktu z wirusem brodawczaka ludzkiego. Oczywiście, byłoby dobrze, gdyby przeciwko HPV szczepić nie tylko dziewczęta, ale i chłopców.
– Jeśli będziemy szczepić tylko połowę populacji, nie osiągniemy takiego samego efektu jak szczepiąc całą populację – podkreśla dr hab. Ernest Kuchar z Kliniki Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Schemat szczepień przeciwko HPV jest trzydawkowy – całościowy koszt to ok. 1300 zł.
Tyle jest warta ochrona naszych dzieci przed rakiem w przyszłości. Dużo?
