Krakowski Szpital na Klinach jako pierwsza placówka medyczna w Polsce południowej rozpoczął leczenie łagodnego przerostu prostaty metodą REZUM.
REZUM jest małoinwazyjną, niechirurgiczną metodą leczenia, wykorzystującą ukierunkowaną, kontrolowaną dawkę pary wodnej, która za pomocą endoskopu podawana jest bezpośrednio do prostaty pacjenta. W efekcie tego zabiegu prostata ulega obkurczeniu. Zabiegi w Szpitalu na Klinach wykonuje dr Marek Zawadzki – jedyny w kraju urolog certyfikowany przez firmę Boston Scientific, specjalizujący się w usuwaniu nadmiaru tkanki prostaty metodą REZUM.
Jak przebiega zabieg przy użyciu metody REZUM?
Zabieg REZUM wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, któremu podlegają nerwy prowadzące do prostaty oraz cewka moczowa. Urolog, korzystając ze specjalnego urządzenia – cystoskopu, dokonuje wstrzyknięć pary wodnej do wybranych stref prostaty, z reguły jest ich od 4 do 10. Każde wstrzyknięcie trwa ok. 10 sekund, a całość procedury realizowana jest w przeciągu 15 minut.
Na skutek kondensacji pary wodnej uwalniana jest energia cieplna, która powoduje denaturację błony gruczołu krokowego, w wyniku czego prostata ulega obkurczeniu. Zmniejszenie objętości gruczołu krokowego powoduje poprawę otwarcia cewki moczowej, co w konsekwencji przyczynia się do poprawy mikcji u pacjentów cierpiących na łagodny przerost gruczołu krokowego.
– Metodę REZUM stosuje się u mężczyzn ze zdiagnozowanym łagodnym przerostem gruczołu krokowego, w szczególności u młodych pacjentów z zaburzeniami oddawania moczu, jako alternatywę do leczenia farmakologicznego, które może wywołać działania niepożądane, takie jak wystąpienie cukrzycy, spadków ciśnienia tętniczego, wytrysku wstecznego czy objawów demencji. Dodatkowym wskazaniem do zabiegu są dolegliwości związane z nieprawidłową mikcją przy jednoczesnej ochronie i zachowaniu prawidłowego wytrysku nasienia. To również dobra metoda dla pacjentów w starszym wieku z zatrzymaniem moczu, którzy z uwagi na przebyte choroby, takie jak zawał, udar, jak również choroby współtowarzyszące, np. cukrzyca, nadciśnienie, otyłość, nie kwalifikują się do leczenia operacyjnego – wyjaśnia dr Marek Zawadzki.
Jak pokazują doświadczenia innych krajów, metoda REZUM jest również metodą z wyboru samych pacjentów, którym zależy na szybkim przeprowadzeniu leczenia łagodnego przerostu gruczołu krokowego, ponieważ nie wiąże się ona z koniecznością interwencji chirurgicznej, a co za tym idzie, ryzykiem powikłań i pobytem w szpitalu.
Postępowanie po zabiegu i ryzyko powikłań
Wszystkim pacjentom po zabiegu zaleca się ograniczenie forsownej aktywności do momentu usunięcia cewnika, który pozostawiany jest na 3-5 dni po zabiegu. Dodatkowo pacjentom rekomenduje się wstrzemięźliwość seksualną do ok. 2-4 tygodni po zabiegu, gdyż jest to okres, w którym następuje gojenie się gruczołu krokowego.
Jak podkreśla dr Zawadzki, REZUM jest minimalnie inwazyjną, endoskopową procedurą chirurgiczną bezpieczną dla pacjenta i w porównaniu do innych zabiegów cechuje go mniejsze ryzyko wystąpienia ewentualnych skutków ubocznych. – Niemniej, tak jak każda procedura chirurgiczna, wiąże się z możliwością wystąpienia krótkotrwałych powikłań po zabiegu, takich jak: bolesne oddawanie moczu, występowanie krwi w moczu lub nasieniu, częste oddawanie moczu, jak również niemożność oddania moczu lub całkowitego opróżnienia pęcherza. Dolegliwości te w większości przypadków ustępują samoczynnie do 2 tygodni po zabiegu. Warto podkreślić, że metodę REZUM cechuje wysoka skuteczność leczenia zaburzeń mikcji towarzyszących łagodnemu przerostowi prostaty, a nawrotowość dolegliwości wynosi 20 proc. na 4 lata – tłumaczy dr Marek Zawadzki.
Jakie korzyści przynosi REZUM pacjentom?
Procedura jest bezpieczna, ponieważ nie wiąże się z interwencją chirurgiczną i wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym. Jest również minimalnie inwazyjna – zabieg wykonywany jest endoskopowo przez cewkę moczową. Brak konieczności hospitalizacji, to kolejna korzyść – pacjent opuszcza szpital w tym samym dniu. Ponadto krótki jest też czas cewnikowania. Metoda REZUM pozwala na otrzymanie lepszego efektu urodynamicznego – u pacjentów mniej więcej po 3 tygodniach od zabiegu obserwuje się lepszy przepływ moczu i większy komfort podczas jego oddawania. Co ważne, REZUM również umożliwia zachowanie prawidłowych funkcji seksualnych w zakresie wzwodu i erekcji. Daje też niskie ryzyko uszkodzenia zwieracza dróg moczowych, a co za tym idzie, uszkodzenia funkcji prawidłowego trzymania moczu. Możliwość wykorzystania techniki REZUM jest alternatywą do leczenia farmakologicznego, jak również u pacjentów z objętością gruczolaka do 80 ml.
Przeciwskazania do zabiegu
Przeciwwskazaniem do zabiegu jest wcześniejsza interwencja chirurgiczna lub zabieg w obrębie prostaty. Do zabiegu nie kwalifikują się również pacjenci z nawracającym i aktywnym zakażeniem dróg moczowych oraz ci, u których badania pokazały nieprawidłowe wartości PSA (> wartości prawidłowej dla wieku chorego), jak również u których wynik oceny zalegania moczu po mikcji (PVR) przekracza 300 ml.
Jak wyglądają przygotowania do zabiegu?
W celu kwalifikacji do zabiegu konieczna jest wizyta u lekarza prowadzącego – urologa oraz dostarczenie wyników badań:
- USG z oceną zalegania po mikcji,
- uroflowmetrii, czyli badania przepływu,
- aktualnego oznaczenia PSA,
- biopsji TRUS lub rezonansu magnetycznego (celem wykluczenia choroby nowotworowej prostaty).
Zabieg jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym. Posiew moczu przez zabiegiem powinien być jałowy, a w przypadku dodatniego niezbędne jest kilkudniowe przyjmowanie antybiotyku. Często podczas wizyty kwalifikującej wykonywane jest także badanie per rectum oraz USG przezodbytnicze,, mające na celu dokładną ocenę wielkości gruczołu krokowego.
Łagodny rozrost gruczołu krokowego pojawia się u mężczyzn po skończeniu 45. roku życia na skutek zaburzeń hormonalnych, głównie testosteronu. Szacunki wskazują, że choroba ta dotyka ok. 30% 50-latków, 50% 65-latków i 70% mężczyzn w wieku 80 lat. Na początku choroby dolegliwości mają formę mało nasilonych ale wraz z upływem czasu, zaczynają utrudniać codzienne funkcjonowanie, a niekontrolowanie rozwoju choroby i brak podjęcia leczenia mogą skutkować poważnymi konsekwencjami.
Co to jest łagodny rozrost gruczołu krokowego?
Łagodny rozrost gruczołu krokowego jest schorzeniem, które pojawia się u mężczyzn po 45. roku życia. Zwiększenia masy gruczołu krokowego powoduje ucisk cewki moczowej, co w efekcie prowadzi do wystąpienia objawów, takich jak:
- częste oddawanie moczu,
- problemy z rozpoczęciem mikcji,
- niepełne opróżnienie pęcherza,
- parcie na pęcherz,
- zwolniony i osłabiony strumień moczu.
– Na początku choroby dolegliwości mają formę mało nasilonych, ale wraz z upływem czasu zaczynają utrudniać codzienne funkcjonowanie, a niekontrolowanie rozwoju choroby i brak podjęcia leczenia mogą skutkować poważnymi konsekwencjami, takimi jak zatrzymanie moczu, uszkodzenie nerek czy nawracające zakażenia dróg moczowych – mówi dr Marek Zawadzki.
Podstawą diagnozy łagodnego przerostu prostaty jest wizyta urologiczna połączona z badaniem per rectum, które umożliwia lekarzowi ocenę wielkości, symetrii, jak i budowy gruczołu krokowego. W celu postawienia diagnozy urolog zleca również wykonanie badania ogólnego moczu, poziomu PSA z krwi, a czasem również USG doodbytniczego czy uroflowmetrii.
