Nazywane są często drugim mózgiem człowieka. To w nich produkowany jest w 90 proc. hormon szczęścia – serotonina. Jelita to jeden z największych organów, który odpowiada za cały szereg procesów zachodzących w naszym organizmie.
Jednak do tego, aby nasze jelita mogły działać prawidłowo, potrzebna jest mikrobiota (mikroflora) jelitowa.
Co to jest mikrobiota jelitowa?
Są to wszystkie drobnoustroje (bakterie, wirusy i grzyby) zasiedlające przewód pokarmowy człowieka oraz ich geny (mikrobiom), których jest 10 razy więcej niż komórek organizmu. Składa się na nią 1500 gatunków bakterii oraz ok. 3 mln dodatkowych genów do genomu, co powoduje, że koduje ona około 150 razy więcej genów niż DNA człowieka.
Wytwarzane przez mikrobiotę metabolity, czyli produkty przemiany materii, stanowią 20 proc. wszystkich metabolitów w organizmie. Związki te mają ogromny wpływ na równowagę naszego organizmu. Wpływają na jego odporność, metabolizm i syntezę wielu innych substancji, których sami nie jesteśmy w stanie wytworzyć (należą do nich m.in. witaminy).
Skład mikrobioty kształtuje się i zmienia na przestrzeni całego naszego życia. Jest tak samo niepowtarzalny jak odcisk naszego palca.
Zadbaj o równowagę dobrych i złych bakterii
Wchodzące w skład mikrobioty jelitowej bakterie pełnią rozmaite funkcje w naszym organizmie. Żyjąc w symbiozie, zapewniają m.in. rozkład resztek pokarmowych, przyswajalność składników mineralnych oraz elektrolitów, np. magnezu czy wapnia, syntezę witamin z grupy B oraz witaminy K, eliminują patogeny, hamują reakcje zapalane.
Wszystko to dzieje się w stanie tzw. eubiozy, kiedy mikrobiota zawiera odpowiednie ilości właściwych gatunków baterii oraz jest odpowiednio zróżnicowana pod względem strukturalnym i ilościowym. Charakteryzuje się przewagą pożądanych, tzw. dobrych bakterii, niezbędnych do prawidłowego trawienia, wchłaniania, ale również metabolizmu i ochrony immunologicznej organizmu.
W momencie, gdy ta równowaga zostaje zachwiana, dochodzi do zjawiska dysbiozy jelitowej, charakteryzującej się zmianą w składzie drobnoustrojów. To powoduje nierównowagę między pożytecznymi i potencjalnie patogennymi bakteriami. Dysbioza może wynikać ze zmian w składzie, aktywności metabolicznej lub zmian w lokalnym rozmieszczeniu mikrobioty jelitowej i skutkować utratą organizmów pożytecznych, nadmiernym wzrostem organizmów potencjalnie szkodliwych oraz utratą ogólnej różnorodności mikrobiologicznej.
Jakie są konsekwencje braku równowagi bakterii?
Konsekwencją dysbiozy, do której mogą doprowadzić m.in. zmiana diety, dieta niezbilansowana, zmiana trybu życia, częste podróże, zmiana miejsca zamieszkania, stres oraz antybiotykoterapia, są zaburzenia w funkcjonowaniu układu pokarmowego i bariery jelitowej.
Aby zapobiegać dysbiozie, warto do układu pokarmowego wprowadzić pożyteczne bakterie – probiotyki, które mają korzystny wpływ na ekosystem mikrobioty jelitowej. Ten proces określany jest mianem probiozy. Efektem probiozy jest przede wszystkim ułatwienie tworzenia biofilmu jelitowego, który zwiększa odporność przyjaznych bakterii na czynniki zewnętrzne, w tym na działanie antybiotyków. Inna konsekwencją jest produkcja bakteriocyn, naturalnych antybiotyków posiadających aktywność antydrobnoustrojową.
Czym są probiotyki i kiedy je stosować?
Probiotyki to podawane doustnie wyselekcjonowane kultury bakterii lub drożdży, wykazujące pozytywne działanie na zasiedlany przez nie rejon organizmu, wywierające ogromny wpływ na zdrowie i kluczowe dla jego zachowania.
W przewodzie pokarmowym mogą się one komunikować bezpośrednio z elementami bariery jelitowej, wzmacniając i stabilizując jej funkcje, co z kolei może zapobiegać rozwojowi różnego rodzaju zaburzeń,
a nawet chorób. Podanie probiotyków zapewnia stymulację odporności organizmu, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszenia oddziaływania infekcji, w tym bakteryjnych i wirusowych. Ta odpowiedź odpornościowa mikrobioty jelitowej, jak i probiotyków, jest również odnotowywana w tkankach poza przewodem pokarmowym. Ponadto zaobserwowano, że probiotyki wpływają na ogólną tolerancję immunologiczną wobec antygenów pokarmowych.
Jaki probiotyk wybrać?
Produkty probiotyczne warto stosować profilaktycznie, w celu uzupełnienia mikrobioty jelitowej. Szczególnie jednak zaleca się stosowanie ich w trakcie i po antybiotykoterapii, która wyjaławia mikrobiotę przewodu pokarmowego, w okresach osłabienia odporności, w tym przy zmianie pór roku, po chorobie, w sytuacjach stresowych, przy wzmożonym wysiłku fizycznym i umysłowym oraz w podróży – zmiana mikroflory związana ze zmianą miejsca to przyczyna wielu problemów pokarmowych u osób podróżujących, w tym przede wszystkim ostrej biegunki, zwanej biegunką podróżnych.
Suplementując bakterie probiotyczne, należy zastosować szczepy odpowiadające danemu zapotrzebowaniu. Najlepiej wybrać preparat zawierający wiele szczepów bakterii.
Na rynku pojawiła się nowa linia probiotyków Normabiotic, zawierających również witaminy i minerały. W linii znajdują się trzy preparaty – wspierający organizm podczas infekcji (Odporność), w czasie podróży (Podróż) oraz dbający o komfort trawienia (Complete).
