Samokontrola glikemii jest integralną częścią leczenia cukrzycy. Jednak wielu chorych rezygnuje z niej, bo tradycyjne pomiary stężenia cukru we krwi przy użyciu glukometru są dla nich zbyt bolesne.
Cukrzyca jest powszechna chorobą, Organizacja Narodów Zjednoczonych nazwała ją epidemią XXI wieku. Choruje na nią już ponad 420 mln ludzi na całym świecie (w Polsce ok. 3 mln), a liczba ta wciąż dynamicznie rośnie – średnio o 2,5 proc. rocznie.
Podstępna i bezlitosna choroba
W początkowej fazie rozwoju może ona nie dawać żadnych objawów, co nie znaczy, że nie sieje już spustoszenia w organizmie. Dlatego bardzo ważne jej jej wczesne rozpoznanie i jak najszybsze rozpoczęcie jej leczenia. Pozwoli to na uniknięcie chorób i powikłań, które ze sobą niesie, takich jak zawał serca, udar mózgu, utrata wzroku, niewydolność nerek czy amputacja dolnej kończyny.
Wyniki licznych badań pokazują, że uniknięcie ostrych i przewlekłych powikłań cukrzycy jest możliwe, gdy wartości glikemii od momentu rozpoznania cukrzycy są utrzymane w granicach jak najbliższych wartościom prawidłowym. Aby to osiągnąć, osoby z cukrzycą, oprócz przyjmowania w zależności od typu cukrzycy odpowiednio dobranych dawek insuliny i leków doustnych, muszą prowadzić codzienne monitorowanie stężenia glukozy we krwi.
[prof. Małgorzata Myśliwiec, kierownik Katedry i Kliniki Pediatrii Diabetologii i Endokrynologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego]
To monitorowanie odbywa się poprzez regularne oznaczanie stężenia glukozy we krwi przy użyciu glukometru oraz interpretację uzyskanego wyniku, na podstawie którego pacjent musi modyfikować wielkość i rodzaj posiłku oraz wysiłku fizycznego. Lekarze przyznają, że jest to bardzo trudne, bo dokonując pojedynczego pomiaru glikemii, pacjent nie wie, jakie stężenie cukru miał przed i po dokonaniu tego pomiaru. Ten rodzaj samokontroli stwarza szczególną trudność chorym na cukrzycę typu 1, którzy wymagają intensywnej insulinoterapii.
Można uniknąć bolesnych nakłuć
Standardowy pomiar glukozy polega na nakłuciu opuszka palca i przeniesieniu kropli krwi na pasek glukometru. Uzyskany w ten sposób wynik pacjent powinien zapisać w dzienniku samokontroli cukrzycy. Takie badanie jest czasochłonne, bolesne, inwazyjne i powoduje duży dyskomfort, a niektórzy pacjenci – tak jak w przypadku chorych leczonych metodą wielokrotnych wstrzyknięć insuliny lub przy użyciu ciągłego podskórnego wlewu insuliny – powinni na co dzień sporządzać dobowy profil glikemii. Dla wielu z nich oznacza to, że pomiar stężenia glukozy we krwi powinni wykonywać nawet 10 razy lub więcej na dobę!
Ból, dyskomfort oraz problemy z poprawną interpretacją pojedynczych pomiarów glikemii powodują zniechęcenie i rezygnację z samodzielnego monitorowania poziomu glukozy.
Na szczęście istnieją już nowoczesne systemy monitorowania glikemii, pozwalające odzyskać kontrolę nad cukrzycą.
Obecnie istnieją dwie takie metody – pomiar glikemii metodą skanowania (ang. flash glucose monitoring) i ciągłe monitorowanie glikemii (ang. continous glucose monitoring). Stosując je, pacjent zostaje uwolniony od bolesnego, wielokrotnego nakłuwania palca oraz interpretacji pojedynczego wyniku pomiaru. Aktualny wynik glikemii zostaje dodany do poprzednich wyników, dzięki czemu pacjent nie tylko nie musi interpretować pojedynczej informacji, ale uzyskuje dodatkowe, takie jak kierunek zmian glikemii w najbliższej przyszłości (trend glikemii) oraz całodobowy wykres glikemii, a także analizę retrospektywną.
W opinii prof. Małgorzaty Myśliwiec oba nowoczesne systemy mają tę przewagę nad tradycyjnymi glukometrami, że znacząco podnoszą świadomość i wiedzę pacjenta o przebiegu choroby. Jego decyzje dotyczące np. rodzaju i wielkości posiłku, podjętej aktywności fizycznej, wielkości dawki insuliny, po wprowadzeniu do aplikacji są szybko i czytelnie obrazowane, co pomaga kreować właściwą postawę pacjenta. Chory może samodzielnie przekonać się, jakie produkty spożywcze, jaki rodzaj i wielkość wysiłku fizycznego jest dla niego odpowiedni, aby utrzymać prawidłowe poziomy glikemii.
Bieżąca obserwacja poziomu glikemii sprawia, że pacjent zyskuje poczucie wpływu na przebieg choroby i swoje bezpieczeństwo, a to z kolei znacząco przekłada się na jego samorealizację w życiu rodzinnym, zawodowym i społecznym.
[prof. Małgorzata Myśliwiec, kierownik Katedry i Kliniki Pediatrii Diabetologii i Endokrynologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego]
