Każdy, kto przechorował ospę wietrzną, nosi w sobie uśpionego wirusa, który przy spadku odporności może się reaktywować i wywołać półpaśca. Ryzyko zachorowania na tę chorobę gwałtownie wzrasta po 50. roku życia.
Od 26 lutego do 3 marca przypada Tydzień Wiedzy o Półpaścu. To dobra okazja, aby dowiedzieć się o nim czegoś więcej.
Tydzień Wiedzy o Półpaścu: jakie są objawy tej choroby?
Półpasiec jest chorobą zakaźną wywoływaną przez wirusa VZV, który po wyzdrowieniu z ospy wietrznej pozostaje w organizmie w grzbietowych zwojach nerwowych w postaci uśpionej, nieaktywnej. Objawia się charakterystyczną pęcherzykową wysypką, której może towarzyszyć dotkliwy ból o charakterze piekącym, kłującym, czy pulsującym. Przez niektórych pacjentów określany jest on jako bardziej intensywny niż po oparzeniach, złamaniach czy zabiegach chirurgicznych.
Ryzyko reaktywacji wirusa wywołującego półpaśca rośnie z wiekiem (po 50. roku życia), co ma związek z obniżającą się naturalną odpornością. W grupie ryzyka są również młodsze osoby cierpiące na przewlekłe choroby współistniejące (m.in. onkologiczne, hematologiczne, z HIV), które wiążą się z występowaniem zaburzeń odporności.
Szacuje się, że w Polsce ponad 99 proc. osób po 50. roku życia przechorowało ospę wietrzną, dlatego eksperci oceniają, że na rozwój półpaśca może być narażonych kilkanaście milionów osób.
Półpasiec to choroba, która może powodować groźne powikłania. Nawet u jednej czwartej pacjentów przebiega w postaci półpaśca ocznego, którego powikłaniem może być pogorszenie lub nawet utrata wzroku. Z kolei półpasiec uszny, obejmujący okolicę małżowiny usznej, przewodu słuchowego zewnętrznego i błony bębenkowej, może przebiegać z bardzo silnym bólem ucha, zawrotami głowy i wymiotami. Jego powikłaniem może być porażenie nerwu twarzowego oraz przejściowa lub trwała utrata słuchu. Około 30 proc. pacjentów doświadcza bardzo intensywnego bólu z powodu neuralgii półpaścowej, który może się utrzymywać przez wiele miesięcy, a nawet lat.
W opinii dr n. med. Magdaleny Kocot-Kępskiej z Zakładu Badania i leczenia Bólu Katedry Anestezjologii i Intensywnej Terapii Collegium Medicum UJ, prezeski Polskiego Towarzystwa Badania Bólu, neuralgia półpaścowa jest ogromnym wyzwaniem dla lekarzy zajmujących się leczeniem bólu. Często trafiają do nich pacjenci, którzy byli źle leczeni, z powikłaniami długotrwale utrzymującego się bólu, który doprowadził już do zmian w mózgu i jest odporny na wszelkie metody leczenia. Taki przewlekły ból wymaga zastosowania leków przeciwpadaczkowych i przeciwdepresyjnych.
Ból neuropatyczny można zmniejszyć, a nie wyeliminować, u około 50 proc. pacjentów. Dolegliwości bólowe nasilają się przy zmianach pogody i mogą się utrzymywać nawet do końca życia
– stwierdziła dr Magdalena Kocot-Kępska.
Tydzień Wiedzy o Półpaścu: jak uniknąć zachorowania?
Badania ankietowe przeprowadzone wśród 185 pacjentów z dwóch ośrodków klinicznych w Polsce wykazały, że półpasiec jest rozpoznawany najczęściej — w 64 proc. przypadków — przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej (64 proc.), w 15 proc. w szpitalu, a w 7 proc. w szpitalnym oddziale ratunkowym. Niemal połowa ankietowanych (47 proc.) w czasie diagnostyki i leczenia półpaśca doświadczyła trudności z dostaniem się do lekarza. Aż 63 proc. badanych nie wiedziało do momentu wypełnienia ankiety, że istnieje szczepionka przeciwko półpaścowi. Zaledwie 24 proc. pacjentów dowiedziało się o tym w czasie choroby, a tylko 10 proc. miało taką wiedzę wcześniej, przed zachorowaniem.
Tymczasem to właśnie szczepionka jest najlepszym sposobem na zapobieżenie zachorowaniu na półpaśca. Dla osób w wieku powyżej 65 lat z chorobami współistniejącymi, które zwiększają ryzyko rozwoju półpaśca, jest ona refundowana w 50 proc. Zdaniem ekspertów uczestniczących w dzisiejszym spotkaniu prasowym w Warszawie, najlepszym rozwiązaniem byłoby, gdyby była ona bezpłatna dla osób starszych oraz wszystkich osób dorosłych z grup ryzyka, czyli chorych na nowotwory, z HIV, po transplantacjach.
Choroby zakaźne nie zniknęły, nie znikną, a co gorsza, będą pojawiać się nowe choroby i zakażenia. Dlatego trzeba dotrzeć do społeczeństwa z informacją, że szczepienia nie dotyczą tylko dzieci, ale również dorosłych
– stwierdził prof. Krzysztof Tomasiewicz, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych.
