Stowarzyszenie CEESTAHC we współpracy z Fundacją Gwiazda Nadziei i Europejską Fundacją Rozwiązywania Problemów Zdrowotnych opracowało i realizuje Ogólnopolski Prozdrowotny Projekt Edukacyjny ZDROWA WĄTROBA.
Jego celem jest edukacja na temat profilaktyki przewlekłych chorób wątroby, a docelowo zmniejszenie zapadalności na nie.
Pilotaż programu ZDROWA WĄTROBA jest już realizowany od połowy października 2018 roku m.in. w kilku szpitalach w województwach pomorskim i opolskim.W 2019 roku powinny do niego dołączyć pozostałe województwa. Listę placówek medycznych biorących udział w programie można znaleźć na stronie www.zdrowawatroba.pl
– Do tej pory zostało przebadanych ponad 8 tysięcy pacjentów, a prawie dwa razy więcej otrzymało materiały edukacyjne. Podmioty chętne do współpracy w 2019 roku zapraszamy do kontaktu z naszym stowarzyszeniem – zachęca Tomasz Jan Prycel, dyrektor zarządzający Stowarzyszenia CEESTAHC.
Co nam niszczy wątrobę
W Polsce na przewlekłe choroby wątroby choruje około 400-500 tys. osób.Wśród ich najważniejszych przyczyn na pierwszy plan wysuwają się: alkohol, wirusy hepatotropowe (HBV i HCV) i zaburzenia metaboliczne (np. otyłość, cukrzyca). Inne, rzadsze przyczyny, to czynniki autoimmunologiczne i uwarunkowania genetyczne.
Najpoważniejszym skutkiem przewlekłych chorób wątroby jest jej marskość, która prowadzi do zaburzeń czynności wątroby, co może skutkować rozwojem raka wątrobowokomórkowego i zwiększa ryzyko zgonu chorego. Każdego roku z powodu chorób wątroby umiera w Polsce ok. 6-7 tys. osób, ponad dwukrotnie częściej są to mężczyźni.
Według ekspertów odsetek chorób wątroby wywołanych wirusem zakażenia wątroby typu B będzie spadał dzięki upowszechnieniem szczepień ochronnych przeciwko HBV. Wzrośnie natomiast liczba przypadków stłuszczeniowej choroby wątroby wywoływanej cukrzycą typu 2 i otyłością, alkoholowej choroby wątroby i przewlekłych chorób wątroby wywoływanych wirusem HCV.
Większość zakażonych nic o tym nie wie
Szacuje się, że wirus HCV odpowiada za ok. 20–40 proc. wszystkich przewlekłych chorób wątroby. W Polsce około 1 proc. populacji miało styczność z wirusem HCV, a liczbę chorych na wirusowe zakażenie wątroby typu C ocenia się na ok. 170 tys. Od momentu rozpoczęcia badań diagnostycznych pod kątem obecności wirusa HCV w naszym kraju przeciwciała anty-HCV wykryto jedynie u około 30-50 tys. osób, co oznacza, że pozostałe osoby nie zdają sobie sprawy z tego, że są zakażone. Warto dodać, że w Polsce współczynnik wykrywalności HCV wynosi około 15 proc. i jest jednym z najniższych w Europie, gdzie wynosi średnio 30-50 proc., a w Skandynawii ponad 80 proc.
– Wykrycie i leczenie choroby we wczesnym stadium daje w tej chwili możliwość całkowitego wyleczenia. Osoba, która nie wie o chorobie, pozbawia się tej możliwości i naraża na poważne następstwa, jakimi są marskość wątroby, a w późniejszym etapie nawet nowotwór. Poza tym osoba, która jest zakażona wirusem HCV, ale o tym nie wie, może być zagrożeniem dla swojego otoczenia, nieświadomie przenosząc wirusa na swoich bliskich. W dobie całkowicie wyleczalnego zakażenia HCV kluczem do opanowania tej choroby jest znalezienie osób zakażonych poprzez promowanie badań przesiewowych – mówi prof. Anna Piekarska, kierownik Katedry i Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
Do wykrycia zakażenia dochodzi na ogół przypadkowo, podczas badania krwi lub gdy pacjent zgłosi się
do lekarza z objawami zaawansowanej marskości wątroby. Często chorzy nie mają nawet świadomości, że przeszli zakażenie wirusem HCV. Program edukacyjny ZDROWA WĄTROBA ma zmienić tę sytuację i przekonać Polaków do wykonywania badań przesiewowych.
Przy okazji badań okresowych szybki test przesiewowy
– Aby dotrzeć efektywnie do jak największej liczby pacjentów, rozpoczęliśmy współpracę ze służbami medycyny pracy w całej Polsce. W ramach medycyny pracy co roku w Polsce jest wykonywanych ponad 4,5 mln badań profilaktycznych. Właśnie podczas takiej wizyty pacjent może otrzymać materiały edukacyjne, profesjonalną informację medyczną oraz wykonać szybki test przesiewowy w kierunku obecności przeciwciał przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu C – podkreśla Magdalena Władysiuk, prezes Stowarzyszenia CEESTAHC, które jest organizatorem programu.
W opinii prof. Jolanty Walusiak-Skorupy, prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Pracy, świadomość zakażeń HCV i profilaktyki chorób wątroby jest w Polsce niewystarczająca, dlatego warto wykorzystać każdą możliwość edukacji na ten temat oraz wykonania badań przesiewowych.
– Służba medycyny pracy ma pod swoją opieką osoby pracujące, wśród których może m.in. realizować programy profilaktyczne i edukacyjne. Jednocześnie do lekarza medycyny pracy pacjent zgłasza się z konieczności legislacyjnej, a nie z powodu problemów zdrowotnych. Często jest to jedyny profesjonalista medyczny, z którym ma kontakt. Lekarze medycyny pracy mogą pomóc w podniesieniu wykrywalności WZW typu C poprzez odpowiednio ukierunkowaną rozmowę i przeprowadzenie testów anty-HCV podczas badań wstępnych i okresowych. Dlatego Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy objęło swoim patronatem program ZDROWA WĄTROBA – wyjaśnia prof. Walusiak-Skorupa.
