Na leczenie stomatologiczne każdego Polaka Narodowy Fundusz Zdrowia przeznaczył w tym roku 45,43 zł. Za taką kwotę dentysta może jedynie zaprosić nas na fotel i zaproponować nam przegląd jamy ustnej. W sumie na opiekę stomatologiczną wszystkich Polaków NFZ wyda w tym roku 1 mld 75 mln zł, o 5 mln zł mniej niż w ubiegłym roku. Nie ma się więc co dziwić, że 40% Polaków powyżej 65. roku życia nie ma już zębów.
– Bezzębność polskich seniorów będzie się pogłębiać, jeśli nie powstanie rządowy program stomatologicznej opieki senioralnej i nie zwiększą się wydatki na opiekę stomatologiczną osób starszych. W najbliższych latach nasze społeczeństwo będzie starzeć się szybciej, tym samym problemy dentystyczne seniorów będą się zwiększać. To ma z kolei ogromny wpływ na ogólny stan zdrowia tych osób – podkreśla dr Agnieszka Ruchała-Tyszler, przewodnicząca Komisji Stomatologicznej Naczelnej Rady Lekarskiej. – Nie można utrzymywać stanu, w którym rośnie zagrożenie dla pacjentów. NFZ sprawia, że na protezę oczekuje się nawet dłużej niż rok, seniorzy zmuszeni są do stosowania protez, które niszczą zdrowe zęby, a zupełnie lekceważone są osoby starsze przykute do łóżka, które nie mogą dojechać do gabinetu dentysty. Brak jest także skutecznej edukacji seniorów z zakresu higieny jamy ustnej i poważnych chorób, które są efektem nieleczonych zębów.
Według dr Anity Pacholec, w Polsce na opiekę stomatologiczną przeznacza się zaledwie 2 proc. PKB. – W porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej nasze wydatki są na żenującym poziomie – ocenia. – Mamy możliwości, umiejętności, nowoczesne metody i materiały, ale nie mamy nowoczesnego systemu finansowania.
– Kiedy wprowadzano system ubezpieczeń zdrowotnych, na opiekę stomatologiczną miało być przeznaczane 5 proc. budżetu kas chorych, a potem NFZ – przypomina dr Andrzej Baszkowski, dentysta z Poznania. I dodaje: – Nigdy nie przeznaczono takich środków, teraz to jest niespełna 3 proc.
– Kiedyś standardem było, że w szkole, na uczelni, w pracy dostępny był stomatolog. W czasach wczesnego kapitalizmu zlikwidowano wszystkie gabinety. Mamy ogromny postęp w polityce senioralnej, ale nie w opiece stomatologicznej nad seniorami – dodaje Krystyna Lewkowicz, prezes Ogólnopolskiego Porozumienia Uniwersytetów Trzeciego Wieku.
Polska rzeczywistość, nakreślona przez dentystów z Komisji Stomatologicznej NRL, wygląda przytłaczająco: jeżeli senior ma szczęście dostać się do stomatologa, to bardzo często proponuje mu się co najwyżej usunięcie zęba. NFZ nie finansuje transportu do gabinetu pacjentów przykutych do łóżka, refunduje tylko dwa rodzaje protez, które w innych krajach są traktowane jako rozwiązanie tymczasowe, na dodatek tylko raz na pięć lat, choć to dentysta powinien decydować, kiedy należy protezę wymienić. Leczenie kanałowe zęba trzonowego, wykonanie zdjęcia pantomograficznego i wiele innych procedur wchodzi w zakres prywatnych usług, za które pacjent musi sobie zapłacić sam.
– To prawda, że 40 proc. seniorów nie ma już zębów, ale pozostali je mają i należy im pomóc. Potrzebują edukacji i informacji na temat przysługujących im praw – podkreślają lekarze.
Sytuację może zmienić według nich tylko wprowadzenie rządowego programu senioralnej opieki stomatologicznej i Karty Opieki Stomatologicznej Seniora, w której byłyby zawarte informacje na temat stanu zdrowia pacjenta, zleconych mu leków i przebiegu leczenia.
– Za politykę zdrowotną państwa odpowiada Ministerstwo Zdrowia. My, jako środowisko lekarzy, możemy pomóc MZ stworzyć taki program – mówi dr Agnieszka Ruchała-Tyszler.
Fot. Marta Jakubiak
