Depresja u dzieci jest podstępną chorobą, która nie tylko wpływa na obniżenie ich nastroju, ale oddziałuje również na myślenie i codzienne funkcjonowanie. W 2022 roku cierpiało na nią aż 1 proc. dzieci w wieku przedszkolnym, 2 proc. dzieci w grupie wiekowej 6-12 lat oraz około 20 proc. nastolatków.
– Depresja coraz częściej dotyka nastolatków i dzieci. Często może być u nich niezauważona lub mylona z lenistwem bądź buntem – tłumaczy mgr Sylwia Rozbicka, psycholog i psychoterapeuta z MindHealth Centrum Zdrowia Psychicznego.
Depresja u dzieci: jak ją rozpoznać?
Depresja nie jest łatwa do rozpoznania, zwłaszcza u dzieci. Objawy mogą być często traktowane jako normalne zmiany emocjonalne i psychologiczne zachodzące wraz z rozwojem dziecka i wkraczaniem w kolejne fazy dorastania.
Podstawowymi objawami depresji są:
- smutek,
- poczucie beznadziejności,
- zmiany nastroju,
- wycofanie społeczne,
- rozdrażnienie lub złość,
- napady agresji,
- zmiany w apetycie – zwiększony lub zmniejszony apetyt,
- brak koncentracji na codziennych czynnościach w szkole czy w domu,
- zaburzenia snu – bezsenność lub zwiększona potrzeba snu,
- zmęczenie i niska energia.
Niektóre dzieci mogą mieć zmniejszone poczucie własnej wartości, myśli o śmierci lub samobójstwie.
Eksperci podkreślają jednak, że nie u wszystkich dzieci obserwuje się powyższe objawy. Wiele z nich wykazuje różne objawy w zależności od czasu i okoliczności.
Depresja u dzieci: nie mylić z buntem!
Skąd wiadomo, że zachowanie dziecka to tylko niezadowolenie, chęć postawienia na swoim, a nie oznaka rozwijającej się depresji?
– Chociaż niektóre dzieci mogą radzić sobie dobrze, u większości z nich zauważymy istotną zmianę w zachowaniu. W przypadku dzieci, które mają depresję, obserwujemy radykalny zwrot w funkcjonowaniu w domu oraz poza nim. Dziecko funkcjonuje zupełnie inaczej niż dotychczas. Miało znajomych czy przyjaciół, swoje zainteresowania, które nagle przestają je interesować – komentuje Sylwia Rozbicka. – Dziecko, które ma depresję, wypada również ze swoich dotychczasowych ról. Nie chodzi do szkoły, więc wypada z roli ucznia, wypada z roli funkcjonowania domu, jest mniej obecne, nie chce wychodzić z domu i spotykać się z rówieśnikami. Nie radzi sobie w szkole, jest wycofane albo bardziej agresywne – dodaje.
Przeczytaj także: Jaki wpływ ma pandemia COVID-19 na psychikę dzieci i młodzieży?
Depresja u dzieci: co ją powoduje?
Podobnie jak u dorosłych, depresja u dzieci może mieć różne przyczyny, które mogą odnosić się do zdrowia fizycznego, wydarzeń życiowych, historii rodziny, środowiska, podatności genetycznej czy zaburzeń biochemicznych.
Depresja nie jest przemijającym nastrojem ani stanem, który ustąpi bez odpowiedniego leczenia. Do najczęstszych przyczyn rozwoju choroby zaliczamy:
- trudności rodzinne,
- stresujące doświadczenia życiowe,
- negatywny sposób postrzegania świata – obniżona samoocena,
- wykorzystywanie fizyczne, emocjonalne lub seksualne,
- nadużycia lub zaniedbania ze strony rodziców,
- historia rodzinna depresji lub innych problemów ze zdrowiem psychicznym,
- traumatyczne wydarzenie, np. rozstanie rodziców, żałoba,
- problemy w szkole lub innymi dziećmi,
- choroby i problemy zdrowotne takie jak otyłość.
Jeśli objawy depresji utrzymują się co najmniej dwa tygodnie, warto wybrać się z dzieckiem do lekarza i upewnić się, że nie mają one fizycznych przyczyn. Jeśli badania nic nie wykażą, specjalista skieruje dziecko na konsultacje do psychiatry czy psychologa. Często przyczyna depresji tkwi w środowisku, w rodzinie, a samopoczucie dziecka jest tylko objawem tej choroby, różnych jej problemów, trudności czy rozpadów w rodzinie. Specjalista może skierować dziecko na terapię psychologiczną: poznawczo-behawioralną, interpersonalną, rodzinną czy indywidualną. U dzieci jest to głównie praca z psychologiem czy psychoterapeutą, nierzadko terapeutą środowiskowym. Do leczenia musi być zaangażowany także zespół specjalistów. W przypadku leczenia depresji u dzieci nie zawsze wskazana jest farmakoterapia. Jeśli lekarz psychiatra nie widzi poprawy, może rozważyć wdrożenie leków antydepresyjnych.
Przeczytaj także: Jaki wpływ na psychikę ma mikrobiota jelitowa?
– W szkole coraz więcej dzieciaków rozmawia ze sobą o wizytach u psychologa bądź psychoterapeuty. Zainteresowanie zdrowiem psychicznym nie jest większe tylko w ostatnich tygodniach, możemy już mówić o latach. Od ostatnich dwóch lat, szczególnie od momentu pandemii COVID-19, coraz więcej osób dostrzega problemy natury psychicznej, które przestają być tematem tabu w społeczeństwie – mówi Sylwia Rozbicka.
W skrajnych przypadkach depresja może być przyczyną śmierci. Według danych WHO, w grupie wiekowej 15-29 samobójstwo jest czwartą najczęstszą przyczyną śmierci. Jak podaje Komenda Główna Policji, w 2021 roku blisko o jedną piątą wzrosła liczba prób samobójczych. Wśród dzieci i nastolatków w wieku 7-18 lat było ich 1 339. W 2022 roku w tej samej grupie wiekowej odnotowano już 2 031 prób samobójczych, z czego 150 zakończyło się śmiercią. Jak podaje WHO, na każdą odnotowaną śmierć samobójczą młodej osoby w oficjalnych rejestrach przypada od 100 do 200 prób. Jeśli ten współczynnik odniesiemy do danych polskich, oznacza to, że próbę odebrania sobie życia w 2021 roku podjęło 12 700 – 25 400 osób poniżej 18. roku życia.
Depresja u dzieci: bezpłatne konsultacje psychologiczne
23 lutego, z okazji Ogólnopolskiego Dnia Walki z Depresją, specjaliści MindHealth poprowadzą bezpłatne konsultacje psychologiczne w godz. 16:00-20:00. Kontakt pod numerem telefonu: 22 566 22 38. Nie obowiązują wcześniejsze zapisy. W imieniu organizatorów zapraszamy również do śledzenia mediów społecznościowych MindHealth oraz Centrum Medycznego Damiana, gdzie pojawi się link do zapisu na webinar zatytułowany Depresja u dzieci i młodzieży – jak nie przeoczyć sygnałów, które wysyła nam dziecko. Poprowadzi go mgr Klaudyna Machowska, psycholog dziecięcy. Rozmowa ze specjalistą odbędzie się 23 lutego o godz. 17:00.
Źródło: materiały prasowe
Przeczytaj także: Depresja to nie tylko obniżony nastrój
