Techniki medycyny nuklearnej umożliwiają diagnostykę raka na najwcześniejszym etapie, często wtedy, kiedy inne metody diagnostyczne zawodzą. Dzięki ultra wczesnej diagnostyce z wykorzystaniem procedur PET-CT oraz SPECT-CT szanse pacjenta na całkowite wyleczenie lub znaczną poprawę rokowań są bardzo duże, a koszty całego procesu diagnostyczno-terapeutycznego zoptymalizowane.
W 2019 roku choroby onkologiczne niezmiennie pozostają jedną z najczęstszych przyczyn zgonów na świecie. Zapadalność na nie z roku na rok rośnie, a prognozy zachorowalności są na tyle niepokojące, że eksperci mówią już o nadchodzącym “onkologicznym tsunami”. Choć do praktyki klinicznej wdrażane są nowe sposoby profilaktyki nowotworowej i terapie, nie ma jednego w pełni skutecznego sposobu na raka.
Bez badań ani rusz
Eksperci z zakresu medyny i zdrowia publicznego podkreślają, że oprócz dbałości o zdrowy styl życia – przede wszystkim codzienną dawkę ruchu i zdrową dietę – kluczowe znaczenie dla skuteczności w walce z rakiem mają badania. Zarówno te podstawowe, profilaktyczne, jak i specjalistyczne, które są szczególnie ważne, kiedy podejrzenie nowotworu jest wysoce prawdopodobne i na etapie leczenia onkologicznego, kiedy ewentualną wznowę choroby można wykryć na tyle wcześnie, że schorzenie jest często w pełni uleczalne.
Jako lekarze w swojej codziennej praktyce widzimy, jak wielkie znaczenie ma wczesna diagnostyka nowotworowa zarówno dla fizycznego samopoczucia i zdrowia chorego, jak i dla stanu jego psychiki i komfortu terapii. Nie ma wątpliwości, że szybkie i dokładne badania znacząco zwiększają szanse na sukces w walce z nowotworem. Warto je stosować dla dobra pacjentów i dla budżetu państwa – koszty procesu diagnostyczno-terapeutycznego, a także opieki i rehabilitacji pacjentów to znaczące i wciąż rosnące wydatki. Od lat podkreśla się, że każde państwo świata musi je optymalizować, Polska także. W zakresie diagnostyki i terapii nowotworów pomocne są procedury z obszaru medycyny nuklearnej – precyzyjne, szybkie i nieinwazyjne, możliwie komfortowe dla pacjenta – tłumaczy dr hab. med. Rafał Czepczyński z Polskiego Towarzystwa Medycyny Nuklearnej.
Organizm pod lupą
Do metod diagnostyki nowotworowej zalicza się różnorodne procedury, stosowane zależnie m.in. od rodzaju podejrzewanego nowotworu. Należą do nich: badania histopatologiczne, procedury immunohistochemiczne, morfologia krwi, badania biochemiczne. W przypadku nowotworów o podłożu genetycznym również procedury z zakresu diagnostyki genetycznej i molekularnej, a także procedury obrazowe: badania rentgenowskie, mammografia, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, pozytonowa tomografia emisyjna (ang. positron emission tomography, PET) i tomografia emisyjna pojedynczych fotonów (ang. single photon emission computer tomography, SPECT).
W trakcie badań PET i SPECT możliwe jest wykonanie jednoczesnego badania tomografii komputerowej (CT) – wówczas badania zostaną określone jak PET-CT i SPECT-CT.
Onkologiczny arsenał medycyny nuklearnej
Badanie pozytonowej tomografii emisyjnej polega na rejestracji promieniowania powstałego w efekcie emisji pozytonów przez preparaty medyczne znakowane izotopami, czyli radiofarmaceutyki.
Badanie PET stosuje się m.in. u pacjentów, u których zdiagnozowano nowotwór złośliwy, a za pomocą innych metod diagnostycznych nie można stwierdzić, gdzie znajduje się pierwotne ognisko choroby. Wykonuje się je także wtedy, kiedy trzeba ocenić, jak bardzo rozległe są zmiany nowotworowe – przed podjęciem decyzji o wdrożeniu najlepszej terapii. Badanie PET jest bardzo czułe, umożliwia wczesne zdiagnozowanie zmian złośliwych, w tym niewielkich przerzutów. Dzięki niemu możemy stwierdzić, czy nie doszło do wznowy po leczeniu operacyjnym i czy stosowane leczenie, takie jak chemioterapia, daje dobre efekty – wyjaśnia dr hab. med. Rafał Czepczyński.
Tomografia emisyjna pojedynczych fotonów -SPECT jest podobnym do PET, nieinwazyjnym badaniem obrazowym, wykorzystującym izotopy promieniotwórcze. W tym przypadku do obrazowania narządów używa się radiofarmaceutyków emitujących promieniowanie gamma.
Technika SPECT jest znakomitym uzupełnieniem palety diagnostycznej nowotworów, m.in. badania scyntygraficznego, ponieważ pozwala na zobrazowanie zmian w 3D. Możemy bardzo precyzyjnie określić ogniska choroby i wykryć zmiany mniejsze niż w przypadku scyntygrafii. Ma to kluczowe znaczenie dla sukcesu diagnostycznego – mówi dr hab. med. Rafał Czepczyński.
