PIMS był do tej pory jedyną znaną konsekwencją przebycia przez dzieci COVID-19. Obecnie coraz częściej mówi się o objawach tzw. long-COVID.
Czym charakteryzuje się long-COVID u dzieci i dlaczego jest taki groźny?
PIMS, czyli ostry i uogólniony zespół zapalny spowodowany deregulacją immunologiczną, który może prowadzić do powikłań sercowych, objawia się przede wszystkim wysoką gorączką, uszkodzeniem co najmniej dwóch narządów lub układów oraz wysokimi parametrami laboratoryjnymi stanu zapalnego. Takie objawy obserwowano najczęściej u dzieci w wieku 8-9 lat około 4 tygodni po objawowym lub bezobjawowym zakażeniu SARS-CoV-2. Większość stanowili chłopcy.
– Zastosowanie skutecznego leczenia pozwalało na szybki powrót do zdrowia większości pacjentów, chociaż około 10 proc. wymagało hospitalizacji w oddziale intensywnej terapii — tłumaczy prof. Urszula Grzybowska-Chlebowczyk, pediatra i gastroenterolog dziecięcy, kierownik Kliniki Pediatrii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Górnośląskim Centrum Zdrowia Dziecka w Katowicach.
Long-COVID u dzieci wcale nie taki rzadki
Obecnie w kontekście COVID-19 u dzieci coraz częściej mówi się o tzw. long-COVID, który jest również bardzo poważnym i trudnym diagnostycznie problemem medycznym. Według danych amerykańskich i europejskich może on dotyczyć od około 4-5 proc. do nawet 30 proc. dzieci po około 4-12 tygodniach po przebytym zakażeniu. Częściej występuje u dziewczynek w wieku 12-16 lat.
Już w marcu 2022 roku w Stanach Zjednoczonych opublikowano wytyczne dotyczące przebiegu i leczenia PASC (ang. post-acute sequelae of SARS-CoV-2 infection), czyli następstw po przebyciu zakażenia COVID-19 u dzieci. I choć nie zdefiniowano w nich PASC, wynika z nich, że u dzieci najczęściej objawia się zmęczeniem i bezsennością, a ze strony układu nerwowego — bólami i zawrotami głowy, problemami z koncentracją, zaburzeniami pamięci, osiąganiem gorszych wyników w nauce. Mogą również występować objawy ze strony układu oddechowego (duszność, kaszel) czy układu krążenia (ból w klatce piersiowej, nietolerancja wysiłku, kołatanie serca). Wszystkie tego typu objawy wymagają konsultacji specjalistycznych.
Long-COVID u dzieci — rola diagnostyki różnicowej
Ze względu na heterogenność objawów klinicznych oraz nie zawsze istniejącą możliwość potwierdzenia zakażenia, konieczna jest szeroka diagnostyka różnicowa w celu wykluczenia przyczyn organicznych. Przydatna jest znajomość objawów ostrzegawczych, tzw. czerwonych flag, do których należą: stany gorączkowe, utrata masy ciała, regres rozwojowy, bóle głowy nad ranem, przewlekły kaszel, zapalenie stawów, czy powiększenie wątroby i śledziony.
Kolejnym zagadnieniem jest nagły wzrost zachorowań u małych dzieci na ostre zapalenie wątroby o nieznanej etiologii, obserwowany przede wszystkim w Wielkiej Brytanii w pierwszej połowie 2022 roku. Przypuszcza się, że uszkodzenie wątroby mogło wystąpić na skutek nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej. Przeanalizowano również dzieci pod kątem przebiegu zakażenia COVID-19.
– Badania wykazały, że u 60 proc. dzieci do 5. roku życia wystąpienie choroby było poprzedzone infekcją COVID-19 w okresie do 8 tygodni, jednak dotychczas nie udowodniono związku z infekcją COVID-19 – podsumowuje prof. Urszula Grzybowska-Chlebowczyk.
Przeczytaj także:
Zakrzepica covidowa może rozwinąć się nawet u osób, które lekko przeszły COVID-1
