U części dzieci, nawet po łagodnym lub bezobjawowym przechorowaniu COVID-19, dochodzi do rozwoju pediatrycznego wieloukładowego zespołu zapalnego związanego z zakażeniem SARS-CoV-2. Co to za choroba?
Od początku pandemii COVID-19 dzieci stosunkowo łagodnie przechodziły zakażenie koronawirusem (wirusem SARS-CoV-2). – Zakażenia na ogół miały łagodny charakter, często przebiegały bezobjawowo. Jak ujawniły późniejsze informacje, u części dzieci kilka tygodni po zachorowaniu dochodziło do rozwinięcia pediatrycznego wieloukładowego zespołu zapalnego związanego z przechorowaniem COVID-19, diagnozowanego u 1 na 1000 dzieci po przebytym zakażeniu CARS-Cov-2 – mówi dr n. med. Karolina Krupa-Kotara z Katedry Epidemiologii i Biostatystyki Wydziału Nauk o Zdrowiu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.
Co to jest PIMS?
Wieloukładowy zespół zapalny związany z SARS-CoV-2 u dzieci, nazywany PIMS-TS (ang. paediatric inflammatory multisystem syndrome temporarily associated with SARS-CoV-2 infection, PIMS-TS), PIMS (ang. paediatric inflammatory multisystem syndrome) lub MIS-C (ang. multisystem inflammatory syndrome in children), to nowa jednostka chorobowa związana z pandemią COVID-19. Aktualnie prowadzonych jest wiele badań mających na celu znalezienie jej przyczyn, analizę przebiegu oraz sprawdzenie skuteczności stosowanego leczenia.
– Na stronie rządowej prowadzony jest rejestr chorób zapalnych zgłaszanych przez lekarzy w ramach badania MOIS CoR (ang. MultiOrgan Inflammatory Syndromes COVID Related), gdzie gromadzone są dane dotyczące zachorowań na zespoły zapalne u dzieci w czasie pandemii COVID-19 w Polsce – dodaje dr n. med. Karolina Krupa-Kotara.
Dotychczasowe badania wskazują, że PIMS jest wynikiem zaburzenia homeostazy immunologicznej młodego organizmu i stanowi konsekwencję przebytego ok. 4-8 tygodni wcześniej bezobjawowego lub skąpo objawowego zakażenia SARS-CoV-2. W Polsce po pierwszej fali zachorowań zaraportowano 39 przypadków zachorowań na PIMS. Obserwowany wzrost zachorowań na PIMS będzie prawdopodobnie odzwierciedlał fale zachorowań na COVID-19 w naszym kraju, podobnie jak ma to miejsce w innych krajach Unii Europejskiej i USA.
Pierwsze przypadki rozpoznawane jako choroba Kawasaki
Pierwszy przypadek PIMS-TS odnotowano w kwietniu 2020 r. w Stanach Zjednoczonych. U 6-miesięcznego dziecka z utrzymującą się gorączką zdiagnozowano chorobę Kawasaki oraz potwierdzono wcześniejsze zakażenie SARS-CoV-2. Specjaliści z całego świata zaczęli sygnalizować wzrost liczby młodych pacjentów ze zdiagnozowaną chorobą Kawasaki – wcześniej rzadkim schorzeniem charakteryzującym się m.in. zapaleniem naczyń krwionośnych, pojawianiem się tętniaków, czy zespołu wstrząsu toksycznego. Początkowo u dzieci rozpoznawano właśnie chorobę Kawasaki, jednakże pozytywne wyniki testów na obecność przeciwciał przeciwko SARS-CoV-2 w połączeniu z charakterystycznym zespołem objawów pozwoliły na wyodrębnienie nowej jednostki chorobowej.
W Polsce pierwszy przypadek PIMS został potwierdzony w maju 2020 u 2-letniego chłopca z wysoką temperaturą (do 40◦ C). Przed hospitalizacją zastosowano u niego antybiotykoterapię, która nie dała satysfakcjonującego efektu terapeutycznego. Dodatkowo występowały u niego bóle stawów oraz biegunka. Z przeprowadzonego wywiadu wiadomo, że rodzina chłopca ok. 5 tygodni wcześniej przeszła łagodną infekcję górnych dróg oddechowych, z niewielkim stanem zapalnym zatok. Chłopiec miał dodatni wynik badania w kierunku przeciwciał anty-SARS-CoV-2 w klasie IgG, co świadczy o przebyciu przez niego COVID-19, mimo iż przy przyjęciu miał negatywny wynik testu RT-PCR – badania potwierdzającego aktywną infekcję SARS-CoV-2.
Czym charakteryzuje się PIMS?
Do najczęściej wymienianych objawów PIMS należą:
- gorączka,
- wysypka skórna,
- zapalenie spojówek,
- zmiany na śluzówkach jamy ustnej,
- charakterystyczny wygląd języka, tzw. język truskawkowy.
Mogą temu towarzyszyć również objawy ze strony układu pokarmowego:
- wymioty,
- biegunka,
- ból brzucha.
Przebieg choroby może być bardzo zróżnicowany, a dolegliwości niespecyficzne. Mogą one dotyczyć kilku narządów, dlatego nazywa się je wieloukładowym zespołem zapalnym. Lekarz przed postawieniem rozpoznania PIMS powinien wykluczyć inne możliwe przyczyny obserwowanych objawów.
– Po około 5-6 dniach wysokiej temperatury powyżej 38° C następuje nagłe pogorszenie stanu pacjenta, który powinien mieć zapewnioną opiekę lekarską i otrzymać niezwłocznie odpowiednie leczenie szpitalne, zapewniające wielospecjalistyczną opiekę. Postępowanie zależy od stanu klinicznego pacjenta. W lutym zaktualizowano wytyczne grupy ekspertów przy Polskim Towarzystwie Pediatrycznym dotyczące postępowania z dzieckiem z wieloukładowym zespołem zapalnym powiązanym z COVID-19 – mówi dr n. med. Karolina Krupa-Kotara.
PIMS nie jest zakaźny, ale poprzedzający go COVID-19 – tak. Dlatego do momentu wykluczenia aktywnej infekcji COVID-19, poprzez uzyskanie negatywnego wyniku testu RT-PCR lub testu antygenowego, należy stosować środki prewencyjne jak w przypadku pacjenta zakażonego SARS-CoV-2.
– Należy podkreślić istotność stosowania zasad profilaktyki w przeciwdziałaniu rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2, zwłaszcza jego nowych, bardziej zakaźnych wariantów. Do działań tych należą: szczepienia dzieci, możliwe już od ukończenia przez dziecko 5. roku życia, stosowanie maseczki ochronnej, częste mycie i dezynfekcja rąk oraz utrzymywanie dystansu społecznego – dodaje dr n. med. Karolina Krupa-Kotara.
