Dziś obchodzimy Europejski Dzień Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych oraz Dzień Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną. To okazja, aby zwrócić uwagę na problemy i wyzwania, z jakimi mierzą się w codziennym życiu i pracy zawodowej.
Bariery i ograniczenia, jakich doświadczają osoby z niepełnosprawnością i ich opiekunowie, są wynikiem różnych czynników: społecznych, systemowych i kulturowych. Każdy z nas może jednak zrobić wiele, by otaczający nas świat był miejscem przyjaznym, w którym każdy będzie miał szansę na godne życie i rozwój osobisty.
Osoby niepełnosprawne na rynku pracy
W Polsce żyje ok. 4 mln osób z niepełnosprawnością, jednak ich zatrudnienie od lat jest na niskim poziomie. Pod względem wskaźnika bierności zawodowej osób niepełnosprawnych, Polska plasuje się na 5. miejscu w Europie. Wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych w ciągu ostatnich 10 lat wzrosły tylko o ok. 2 proc. – z 14,4 proc. w 2010 r. do 16,7 proc. w 2020 r. Dlaczego tak się dzieje?
Jedna z wielu przyczyn są ograniczenia wynikające ze stanu ich zdrowia i niepełnosprawności, ale też niskich kompetencji i wykształcenia oraz niskiej samooceny. Inne przyczyny to: nieopłacalność podejmowania pracy zarobkowej, niedostosowanie miejsc pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, bariery (architektoniczne i transportowe).
Dlaczego pracodawcy nadal zatrudniają niechętnie osoby z niepełnosprawnością? Głównym problemem pozostaje nie tylko tworzenie dla nich nowych stanowisk pracy, ale trwałe zatrudnienie. Choć pracodawca może uzyskać dofinansowanie wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne takich osób czy zwrot kosztów przygotowania miejsc pracy, to nie jest to dla niego jedyna i wystarczająca motywacja do tworzenia strategii zatrudnienia z integralnym uwzględnieniem osób z niepełnosprawnością. Nadal panuje też wiele stereotypów i nieprawdziwych przekonań na temat niskiej wydajności czy samodzielności osób z niepełnosprawnością. Część przedsiębiorców boi się także wysokiej absencji w pracy w wyniku pogorszenia stanu zdrowia czy niepełnosprawności.
Na szczęście perspektywy dla integracji zawodowej osób z niepełnosprawnością są coraz większe. Ogromną rolę w tworzeniu świata bez barier i aktywizacji osób niepełnosprawnych pełnią organizacje pozarządowe, zarówno lokalne, regionalne, jak i ogólnopolskie.
– Tych możliwości jednak nie byłoby, gdyby nie strona rządowa i samorządowa, dzięki której realizujemy, jako organizacja pozarządowa, szereg projektów aktywizacji zawodowej. Działania te obejmują nie tylko szkolenia, warsztaty, ale to też doradztwo zawodowe, pośrednictwo pracy i wsparcie psychologów. Chcemy, aby nasi podopieczni czuli się w pełni “zaopiekowani”, a kiedy trafią na rynek pracy, żeby wiedzieli już, jak wiele mogą zaoferować swojemu pracodawcy. Chcemy, aby przedsiębiorcy o nas usłyszeli i nie bali się zatrudniać osób z niepełnosprawnościami — podkreśla Stanisław Schubert, prezes Karkonoskiego Sejmiku Osób Niepełnosprawnych KSON.
Iwona Pikosz-Nuñez, dyrektor zarządzający CSI Projekty Sp. z o.o., koordynator generalny projektów prozatrudnieniowych KSON, dodaje: – Synergia pomiędzy administracją rządową i samorządową, organizacjami zrzeszającymi osoby z niepełnosprawnościami oraz przedsiębiorstwami pozwala na tworzenie odpowiednich warunków pracy i życia w społeczeństwie bez barier. Dlatego tak ważny jest dla nas wspólny dialog i podejmowanie rozwiązań na rzecz niwelowania wykluczenia i poprawy dostępności dla osób z niepełnosprawnościami. Agencja Pracy, którą tworzymy, ma być szeroką bazą wykwalifikowanych specjalistów, którzy w aktywny sposób chcą zaistnieć na rynku pracy. Chcemy mapować potrzeby przedsiębiorców z poszczególnych sektorów i znajdować im odpowiednich ekspertów i pracowników, którzy w wyniku realizowanych przez nas projektów — WłączamON! czy ZatrudniONy+ – nabędą odpowiednie kwalifikacje i wzmocnią swoje umiejętności — mówi, zapewniając, że będą oni stanowić najlepszą kadrą w przedsiębiorstwie.
Osoby niepełnosprawne oczekują zrozumienia
Jak tworzyć dogodne warunki dla rozwoju zawodowego osób niepełnosprawnych, wspierając jednocześnie rozwój przedsiębiorstw w Polsce?
– Dyskusja o zatrudnianiu osób z niepełnosprawnościami nie może się odbyć bez udziału przedsiębiorców. Dlatego wspólnie ze Związkiem Przedsiębiorców i Pracodawców oraz Warszawską Izbą Gospodarczą chcemy zmapować najważniejsze potrzeby i tworzyć dogodne warunki pracy dla osób z niepełnosprawnościami. My znamy ograniczenia wynikające z niepełnosprawności, walczymy z barierami i wiemy, jak wspierać osoby z niepełnosprawnościami w odnalezieniu się na rynku pracy i w codzienności. Przedsiębiorcy mają natomiast przestrzeń, aby zaufać i dać szansę na rozwój osób z niepełnosprawnościami poprzez staże i zatrudnienia — zaznacza Stanisław Schubert, prezes KSON.
Wyjątkową okazją do debaty na temat współpracy międzyśrodowiskowej na rzecz integracji zawodowej osób niepełnosprawnych będzie spotkanie „Szanse. Dostępność. Partnerstwo. Osoby z niepełnosprawnością na rynku pracy – okrągły stół z okazji Dnia Przedsiębiorczości” zaplanowane na 21 czerwca br. o godz. 10:00 w Centrum Dialogu Społecznego. Wydarzenie objął patronatem Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorstw, partnerami spotkania są Związek Przedsiębiorców i Pracodawców oraz Warszawska Izba Gospodarcza.
Nadrzędnym celem spotkania, w którym udział wezmą przedstawiciele organizacji i instytucji wspierających osoby niepełnosprawne oraz środowiska przedsiębiorców, jest pokazanie szerokich możliwości i perspektyw zatrudnienia osób z niepełnosprawnością ruchową i intelektualną w obecnych realiach gospodarczych i uwarunkowaniach prawno-społecznych. Będzie to także okazja wypracowania formuły stałej współpracy środowiska osób niepełnosprawnych z organizacjami pracodawców, pozwalającej na skuteczne, wspólnie prowadzone działania edukacyjne, szkoleniowe oraz informacyjne, sprzyjające tworzeniu nowych stanowisk pracy i rozwoju zawodowego osób niepełnosprawnych w Polsce.
