Jesteś kierowcą? Badaj się regularnie!

Jesteś kierowcą? Badaj się regularnie!

Fot. Synevo

Przed uzyskaniem prawa jazdy każdy kierowca zawodowy musi wykonać serię badań oceniających, czy stan jego zdrowia pozwala na to, by mógł usiąść za kierownicą. Takie badania są istotne również dla nie-zawodowców.

Przyszły kierowca ubiegający się o prawo jazdy kategorii AM, A, A1, A2, B, B1, B+E, C, C1, C+E, D, D1, D1+E i T musi uzyskać zaświadczenie od lekarza medycyny pracy, że stan jego zdrowia pozwala na wykonywanie tego zawodu. Do wizyty u lekarza zobowiązani są także kierowcy odnawiający swoje uprawnienia, przedłużający prawo jazdy oraz prowadzący pojazdy uprzywilejowane.

Jakie badania musi wykonać kandydat na zawodowego kierowcę

U kandydatów na kierowców zawodowych sprawdzany jest wzrok, słuch, zmysł równowagi oraz układy: ruchu, sercowo-naczyniowy, oddechowy i nerwowy (m.in. po to, by wykluczyć padaczkę). Za pomocą badań laboratoryjnych ocenia się funkcjonowanie nerek oraz oznacza poziom glukozy we krwi w celu wykluczenia cukrzycy. Lekarz ocenia także stan psychiczny przyszłego kierowcy i to, czy nie jest on uzależniony od alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych. U wszystkich kandydatów testy wyglądają tak samo, ale lekarz może zlecić jeszcze bardziej szczegółowe badania.

Osoby, które ubiegają się o prawo jazdy kategorii C i C+E (uprawnienia na samochody ciężarowe) muszą dodatkowo przejść badanie psychologiczne, które obejmuje ocenę kompetencji poznawczych, cech osobowości, koncentracji uwagi, umiejętności pracy pod presją czasu, sprawności intelektualnej oraz uwagi. Badane są m.in. refleks, zdolność logicznego myślenia i odporność na stres. Określa się też sprawność psychomotoryczną, szybkość reakcji, koordynację wzrokowo-ruchową, odporność na zmęczenie, czas i dokładność reakcji na bodźce. Takie badania (psychometryczne) odbywają się w obecności psychologa.

Od pewnego czasu przyszli kierowcy są badani także pod kątem bezdechu sennego. Osoba, która cierpi na bezdech senny, czyli powtarzające się epizody zatrzymania oddechu podczas snu, jest niewyspana i zmęczona, a jej organizm staje się niedotleniony. Bezdech senny może zaburzyć koncentrację i refleks kierowcy w czasie jazdy, może więc on stanowić zagrożenie nie tylko dla siebie, ale też dla innych uczestników ruchu.

Kierowca zawodowy musi przejść badania lekarskie, które potwierdzają brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania tej pracy. Ustawowo do ukończenia 60 lat jest zobowiązany do wykonywania ich co 5 lat, a po ukończeniu 60. roku życia – co 30 miesięcy. W Polsce nie ma natomiast przepisów zobowiązujących niezawodowych kierowców do monitorowania stanu zdrowia.

Kierowcy, którzy wykorzystują uprawnienia do prowadzenia pojazdów do celów prywatnych, po otrzymaniu prawa jazdy często nie robią badań przez wiele lat, a przecież nie tylko dojeżdżają do pracy, jeżdżą po zakupy, czy załatwiają różne sprawy, ale też wożą dzieci lub wnuki do przedszkola, szkoły czy na zajęcia dodatkowe. Wybierają się też w długie trasy, np. na wydłużone weekendy o wzmożonym ruchu turystów lub wakacje, nierzadko zagraniczne. Często pokonują również krótsze i dłuższe odcinki trasy w celu odwiedzania rodziny lub znajomych. Okres jesienny od lat jest najbardziej niebezpieczny na polskich drogach. Przymrozki, mgły, wcześnie zapadający zmrok nie sprzyjają dalszym podróżom, a o tej porze roku ruch drogowy jest szczególnie wzmożony, choćby ze względu na święto Wszystkich Świętych i wizyty na cmentarzach, a w grudniu bardzo rodzinne i w Polsce tradycyjnie obchodzone Boże Narodzenie. Co ciekawe, większość kierowców pilnuje okresowych przeglądów samochodu, przed dłuższą drogą upewniają się, że samochód jest sprawny, wymieniają opony na zimowe, a nie pomyślą o tym, by raz na jakiś czas wykonać kilka badań dla swojego dobra i bezpieczeństwa.

[dr n. med. Iwona Kozak-Michałowska, dyrektor ds. nauki i rozwoju Synevo]

Zrób sobie przegląd całego organizmu

Ekspertka z Synevo radzi, by będąc kierowcą, regularnie wykonywać poniższe badania.

Morfologia krwi – to najpowszechniej zlecane badanie, które polega na ocenie ilości i jakości erytrocytów, leukocytów oraz trombocytów. Badanie bardzo często jest zalecane przez lekarzy w diagnostyce różnych chorób oraz w celach profilaktyki zdrowotnej. Wynik morfologii krwi zawiera RBC – liczbę krwinek czerwonych oraz wskaźniki czerwonokrwinkowe: MCV – średnią objętość krwinki czerwonej, MCH – średnią masę hemoglobiny w krwince czerwonej, MCHC – średnie stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej, WBC – liczbę krwinek białych, PLT – liczba płytek krwi, HGB – stężenie hemoglobiny, HCT – hematokryt oraz wiele innych ważnych dla lekarza wskaźników oceniających leukocyty i płytki krwi. Dodatkowo na wyniku zamieszczany jest rozdział krwinek białych – najczęściej na neutrocyty, eozynocyty, bazocyty, limfocyty i monocyty.

Glukoza – oznaczanie stężenia glukozy we krwi wykorzystywane jest w rozpoznawaniu, diagnozowaniu i monitorowaniu leczenia pacjentów z zaburzeniami metabolizmu glukozy (cukrzyca, nietolerancja glukozy, choroby trzustki i inne). Wskazaniem są również badania profilaktyczne i kontrolne, np. dla kierowców oraz kobiet w ciąży. Stężenie glukozy powinno wynosić 60-99 mg/dl. Po posiłku przejściowo wzrasta do wartości 130-150 mg/dl, ale dosyć szybko powraca do wartości prawidłowych. Fizjologicznie glukoza nie występuje w moczu. Jest całkowicie resorbowana w kanalikach nerkowych.

Kwas moczowy – oznaczanie stężenia kwasu moczowego w surowicy jest najczęściej wykonywane w diagnostyce dny moczanowej. Podwyższone stężenie kwasu moczowego uważane jest także za niezależny czynnik rozwoju miażdżycy i nadciśnienia tętniczego. U osób z grupy wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego (nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, zespół metaboliczny, rozpoznana miażdżyca, w tym choroba niedokrwienna serca lub miażdżyca naczyń mózgowych) zalecane stężenie kwasu moczowego nie powinno przekraczać 5,0 mg/dl.

Kreatynina – stężenie kreatyniny w surowicy zależy zarówno od masy mięśniowej, jak i sprawności wydalniczej nerek. Jest najwcześniejszym wskaźnikiem dysfunkcji nerek i rozwoju przewlekłej choroby nerek. U każdej osoby dorosłej powinna być oznaczana raz w roku.

Lipidogram – wykonywany w rutynowej diagnostyce laboratoryjnej. W jego skład wchodzą: cholesterol, triglicerydy całkowite, cholesterol LDL i HDL. Cholesterol całkowity jest jednym z najważniejszych lipidów w naszym organizmie. Jest wykorzystywany jako materiał do budowy błon komórkowych, do syntezy hormonów sterydowych, np. estradiolu i testosteronu, oraz do syntezy kwasów żółciowych. Lipidy, do których należą cholesterol i triglicerydy, pochodzą z pokarmów, są też syntetyzowane w organizmie. W krążeniu są transportowane w połączeniu ze specyficznymi białkami, apolipoproteinami, tworząc cząsteczki lipoprotein. Głównym transporterem cholesterolu są frakcje LDL oraz HDL. Wysokie stężenie LDL oraz niskie stężenie HDL są czynnikami choroby niedokrwiennej serca oraz pogłębiających się zmian miażdżycowych, których skutkiem może być zawał serca lub udar mózgu. Wskazaniem do wykonania lipidogramu jest wiek 45 lat dla mężczyzn i 55 lat dla kobiet, obciążający wywiad rodzinny, palenie tytoniu, podwyższone stężenie cholesterolu całkowitego i/lub triglicerydów, niska aktywność fizyczna, nadwaga lub otyłość, nadciśnienie tętnicze i cukrzyca.  

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

You may also like

5 pomysłów na pyszne przekąski z pieczarek

Dziś przedstawiamy wam 5 pomysłów na pyszne przekąski z pieczarkami, które z pewnością zadowolą każdego smakosza.