Objawy tej choroby są podobne do obserwowanych w przeszłości u chorych na ospę wietrzną, choć mniej nasilone. Co jeszcze wiadomo na temat małpiej ospy?
Wywoływana jest przez wirusa małpiej ospy, należącego do rodzaju Orthopoxvirus z rodziny Poxviridae. Jest wirusową chorobą odzwierzęcą (wirus przenoszony jest na ludzi przez zwierzęta). Istnieją dwie odmiany wirusa małpiej ospy: wariant zachodnioafrykański i wariant basenu Konga (środkowoafrykański). Nazwa małpia ospa (ang. monkeypox) pochodzi od odkrycia wirusa u małp w duńskim laboratorium w 1958 roku. Pierwszy przypadek u człowieka stwierdzono u dziecka w Demokratycznej Republice Konga w 1970 roku.
– Wirus małpiej ospy przenosi się z jednej osoby na drugą przez bliski kontakt ze zmianami chorobowymi, płynami ustrojowymi, kropelkami oddechowymi i skażonymi materiałami, takimi jak pościel. Okres inkubacji małpiej ospy wynosi zwykle od 6 do 13 dni, ale może wynosić od 5 do 21 dni – wyjaśnia dr n. med. Karolina Krupa-Kotara z Wydziału Nauk o Zdrowiu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.
Na zakażenie wirusem małpiej ospy podatne są różne gatunki zwierząt. Nadal nie ma pewności co do naturalnej historii wirusa i konieczne są dalsze badania w celu określenia dokładnego rezerwuaru lub rezerwuarów oraz sposobu, w jaki obieg wirusa jest utrzymywany w przyrodzie. Spożywanie nieodpowiednio przyrządzonego mięsa i innych produktów zwierzęcych pochodzących od zakażonych zwierząt jest możliwym czynnikiem ryzyka zachorowania na małpią ospę.
– Małpia ospa jest zwykle chorobą samoograniczającą się, to znaczy, że może ustąpić także bez leczenia, ale może mieć ciężki przebieg u niektórych osób z grup ryzyka, takich jak dzieci, kobiety w ciąży lub osoby z obniżoną odpornością z powodu innych chorób. Zakażenia ludzi wariantem zachodnioafrykańskim wydają się powodować mniej ciężki przebieg choroby w porównaniu z wariantem z Kotliny Konga, ze wskaźnikiem śmiertelności wynoszącym 3,6% w porównaniu z 10,6% w przypadku tego drugiego – dodaje dr Karolina Krupa-Kotara.
Na obecną chwilę wiadomo, że najbardziej narażone na zakażenie wirusem małpiej ospy są osoby, które miały bliski kontakt fizyczny z osobą chorą w czasie, gdy wystąpiły u niej objawy choroby. U osób po kontakcie niepokój powinny wzbudzić następujące objawy:
- ból głowy,
- ostry początek gorączki (>38,5°C),
- obrzęk węzłów chłonnych,
- bóle mięśni i całego ciała,
- ogólne osłabienie.
Do 21 maja do WHO zgłoszono 92 przypadki potwierdzone laboratoryjnie i 28 podejrzeń zachorowań na małpią ospę. Zostały one odnotowane w USA, Kanadzie, Australii oraz 9 krajach europejskich (Belgia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Szwecja, Wilka Brytania, Włochy). Nie odnotowano ani jednego zgonu.
– Jak dotąd, wszystkie przypadki, których próbki potwierdzono metodą PCR, zostały zidentyfikowane jako zakażone wariantem zachodnioafrykańskim. Sekwencja genomu z próbki wymazu pobranej z potwierdzonego przypadku w Portugalii wykazała bliskie dopasowanie wirusa małpiej ospy wywołującego obecną epidemię do przypadków eksportowanych z Nigerii do Wielkiej Brytanii, Izraela i Singapuru w latach 2018-2019 – informuje dr Karolina Krupa-Kotara.
Na podstawie aktualnie dostępnych informacji, przypadki zostały zidentyfikowane głównie, ale nie wyłącznie, wśród mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami (MSM) szukających opieki w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej i poradniach zdrowia seksualnego.
Zidentyfikowanie potwierdzonych i podejrzanych przypadków małpiej ospy bez bezpośredniego związku z podróżą do obszaru endemicznego stanowi bardzo nietypowe wydarzenie. Dotychczasowy nadzór na obszarach nieendemicznych był ograniczony, ale obecnie jest rozszerzany. WHO spodziewa się, że będzie zgłaszanych więcej przypadków na obszarach nieendemicznych. Dostępne informacje sugerują, że do przeniesienia choroby z człowieka na człowieka dochodzi wśród osób pozostających w bliskim kontakcie fizycznym z chorymi, u których wystąpiły objawy.
W krajach nieendemicznych, w których stwierdzono przypadki choroby, prowadzone są dalsze badania, w tym intensywne poszukiwanie przypadków i ustalanie kontaktów, badania laboratoryjne, postępowanie kliniczne i izolacja wraz z opieką wspomagającą.
Przeprowadzono sekwencjonowanie genomowe, jeśli było dostępne, w celu określenia wariantów wirusa małpiej ospy w tym ognisku.
Szczepienia przeciwko małpiej ospie, jeśli są dostępne, są stosowane w przypadku bliskich kontaktów, takich jak pracownicy służby zdrowia. WHO zwołuje ekspertów w celu omówienia zaleceń dotyczących szczepień. W najbliższych dniach można się spodziewać, że WHO przedstawi więcej zaleceń technicznych.
Krajami endemicznymi dla małpiej ospy są: Benin, Kamerun, Republika Środkowoafrykańska, Demokratyczna Republika Konga, Gabon, Ghana (małpią ospę zidentyfikowano tylko u zwierząt), Wybrzeże Kości Słoniowej, Liberia, Nigeria, Republika Konga, Sierra Leone i Sudan Południowy.
