12-miesięczne niemowlę może być już prawdziwym smakoszem! Trzeba jednak pamiętać, że to wciąż nie mały dorosły, jego organizm ma zupełnie inne potrzeby niż osoba dorosła. Jakie?
Według ekspertów od żywienia w codziennej diecie rocznego dziecka wciąż ważne miejsce powinno zajmować mleko i produkty mleczne. Po urodzeniu mleko mamy stanowi dla malucha jedyny pokarm, który w pełni odpowiada na jego potrzeby. Eksperci ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zalecają, aby po okresie wyłącznego karmienia piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia niemowlęcia ten sposób karmienia kontynuować nawet do 2. roku życia lub dłużej – tak długo, jak będzie to pożądane przez mamę i dziecko[1]. Wraz z włączaniem nowych produktów do diety, częstotliwość karmienia mlekiem (mamy lub modyfikowanym) powoli się zmniejsza, jednak ani mleka, ani produktów mlecznych nie powinno zabraknąć w codziennym jadłospisie dziecka.
Fakt 1: 3 porcje mleka i produktów mlecznych każdego dnia
Mleko i produkty mleczne, np. jogurt naturalny, kefir, maślanka, ser żółty, ser twarogowy, każdego dnia powinny być stałym elementem jadłospisu małego dziecka. Zgodnie z modelowym talerzem żywieniowym opracowanym przez Instytut Matki i Dziecka, dziecko po 1. urodzinach powinno spożywać 3 porcje mleka i produktów mlecznych każdego dnia[2]. To ważne, ponieważ mleko i produkty mleczne zawierają m.in. wapń, który wraz z witaminą D jest niezbędny do prawidłowego rozwoju kości i zębów.
Badania dowodzą, że dzieci dwuletnie, którym podawane są produkty na bazie mleka stworzone z myślą o małych dzieciach, otrzymują więcej składników odżywczych, w tym witaminy D, żelaza i jodu, niż maluchy, które rzadziej je spożywają[3].
Fakt nr 2: Mleko i produkty mleczne są głównym źródłem wapnia
Dla prawidłowego rozwoju mięśni, kości i zębów szczególnie ważny jest wapń, którego aż 99% znajduje się w tkance kostnej. Jego głównym źródłem w diecie jest mleko i produkty mleczne. Właśnie dlatego zbyt wczesne ich odstawienie może stwarzać ryzyko niedoboru tego pierwiastka[4].
Według badań aż 42% dzieci spożywa za mało wapnia z dietą![5] Do diety roczniaka warto włączyć np. jogurty naturalne, które pomogą dostarczyć młodemu organizmowi odpowiednią ilość wapnia.
Fakt 3: Mleko krowie jako część jadłospisu
Nabiał jest ważnym elementem diety dziecka po 1. roku życia, które nadal intensywnie się rozwija. Zgodnie z rekomendacjami ekspertów mleko krowie może być częścią jadłospisu juniora. Jednak dziecko nie powinno spożywać więcej niż 2 kubki mleka krowiego dziennie (500 ml), ponieważ zawiera ono zbyt duże ilości sodu i białka oraz jest ubogie w żelazo[6].
Czym można zastąpić mleko krowie? Na przykład formułą na bazie mleka, które powstała specjalnie z myślą o dzieciach, które ukończyły 1. rok życia. Pomaga ona dostarczyć młodemu organizmowi ważne witaminy i składniki mineralne.
Fakt nr 4: Napoje roślinne nie powinny zastępować produktów mlecznych
Wartości odżywcze mleka różnią się od napojów roślinnych (np. z migdałów czy ryżu), dlatego nie powinny być zamiennikiem produktów mlecznych w diecie dzieci[7],[8]. W diecie rocznego malucha mogą się pojawić w formie dodatku do potraw czy – od czasu do czasu – jako napój urozmaicający menu.
Fakt 5: Produkty mleczne mogą zapobiegać występowaniu niedoborów ważnych składników w diecie
Małe dziecko potrzebuje nawet do 6 razy więcej pewnych składników odżywczych niż starsi członkowie rodziny (w przeliczeniu na kilogram masy ciała).
12-miesięczne dziecko potrzebuje aż 6 razy więcej witaminy D i 4 razy więcej wapnia, jodu oraz żelaza, a także 3 razy więcej witamin A i C[9].
Specjaliści podkreślają, że wiele dzieci w tym wieku nie spożywa wystarczającej ilości m.in. witaminy D oraz jodu[10]. To dlatego przygotowanie jadłospisu, który dostarczy młodemu organizmowi dziecka wszystkie istotne witaminy i składniki mineralne, jest wyjątkowo ważnym, a jednocześnie wymagającym zadaniem dla rodziców.
Więcej cennych wskazówek, artykułów edukacyjnych i porad dotyczących tego, jak odpowiednio komponować jadłospis rocznego i starszego dziecka, można znaleźć tutaj. Do dyspozycji rodziców są tam także eksperci, którzy odpowiedzą na wszystkie pytania i wątpliwości.
Piśmiennictwo:
[1] World Health Organization, Infant and young child feeding, 2009. [2] i [3] Szajewska H. Zasady żywienia niemowląt. Zasady Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/Pediatria, 2021. [4] Socha P, Komentarz do artykułu: Stosowanie mleka modyfikowanego dla młodszych dzieci, Standardy medyczne/Pediatria, 2022, T. 19. [5] Weker H. i wsp. Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku 5. do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok, Instytut Matki i Dziecka, 2017. [6] Szajewska H. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy medyczne/Pediatria, 2021. [7] Badanie przeprowadzone przez zespół lekarzy z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz ekspertów programu „1000 pierwszych dni dla zdrowia”, zainicjowanego przez Fundację Nutricia, 2021. [8] Stanowisko Komitetu Nauki o Żywieniu Człowieka Polskiej Akademii Nauk w sprawie zasad żywienia dzieci w wieku 1-3 lat, 2022. [9] W przeliczeniu na kg masy ciała, zgodnie z: Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie pod red. M. Jarosz i in., NIZP-PZH, 2020. [10] Socha P. Komentarz do artykułu: Stosowanie mleka modyfikowanego dla młodszych dzieci, Standardy medyczne/Pediatria, 2022 T. 19. [11] W przeliczeniu na kg masy ciała, zgodnie z: Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie pod red. M. Jarosz i in. NIZP-PZH, Warszawa 2020. [12] Tak jak inne podobne produkty przeznaczone dla małych dzieci. [13] Tak jak inne podobne produkty przeznaczone dla małych dzieci.
