Dwóch młodych polskich naukowców otrzymało od Fundacji DKMS grant w wysokości 500 tys. zł na badania nowych terapii hematoonkologicznych.
Otrzymali go dr Paweł Ćwiek z Instytutu Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk i dr Tadeusz Kubicki z Kliniki Hematologii i Transplantacji Szpiku Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
Badania nowych terapii dają nadzieję chorym
Od kilku lat grant Fundacji DKMS przyznawany jest w dwóch kategoriach naukowych – podstawowej i klinicznej. Te pierwsze realizowane są głównie w laboratoriach naukowych, te drugie z kolei są przeprowadzane w klinikach hematologicznych, bliżej pacjenta. Spośród niemal 40 nadesłanych do tej pory projektów autorzy 11 otrzymali środki na ich realizację. Projekty te dotyczą różnych obszarów hematologii, transplantologii i immunologii.
W 2024 roku w kategorii badań podstawowych nagrodzony został projekt dr. Pawła Ćwieka zatytułowany „Identyfikacja mechanizmu molekularnego wyczerpania anty-CD19 CAR-T CD4+ przez komórki chłoniaka DLBCL”. Z kolei dr Tadeusz Kubicki skupił się na ocenie minimalnej choroby resztkowej w krwi obwodowej u pacjentów ze szpiczakiem plazmocytowym leczonych przy zastosowaniu autologicznej transplantacji krwiotwórczych komórek macierzystych.
W świecie nauki mamy świadomość, że żeby dotrzeć do właściwego rozwiązania, musimy wiele razy zabłądzić. Nie każdy projekt jest przełomowy jak wynalezienie penicyliny. Nie każdy nawet się powiedzie. Każdy z nich przybliża nas jednak do wielkich rzeczy, a często realnie wpływa na dobrostan przebywających na oddziałach pacjentów. To ważne, żeby dawać młodym naukowcom szanse na badanie tych ścieżek
– mówi Katarzyna Szymańska, koordynatorka projektów medycznych w Fundacji DKMS.
Nie wszystkie projekty kończą się sukcesem
Wśród tych, które zakończyły się powodzeniem, znalazł się m.in. projekt dr Agaty Szade, która swoją pracę zgłosiła w pierwszej edycji grantu. Dotyczyła ona możliwości indukcji produkcji G-CSF pod wpływem protoporfiryny kobaltu, tym samym zwiększając mobilizacyjny potencjał komórek krwiotwórczych i granulocytów.
Moje pomysły często biorą się z bardzo dokładnej analizy danych – kiedy robię eksperyment, staram się wyciągnąć z niego największą możliwą ilość informacji. Potem próbuję spojrzeć na te wyniki z różnych perspektyw i czasami udaje mi się zauważyć jakąś ciekawą rzecz, która jeszcze nie została wcześniej opisana. Tak było w przypadku protoporfiryny kobaltu – ten związek jest używany w badaniach od dawna, ale nikt wcześniej nie zauważył, że zwiększa ilość leukocytów we krwi. Czasami szukanie odpowiedzi na pytanie, które się postawiło okazuje się bardzo trudne. Dysponujemy coraz nowocześniejszymi metodami, które pozwalają na coraz dokładniejsze badanie interesujących nas zjawisk. Jednocześnie nowe metody są coraz bardziej skomplikowane, a analiza danych niełatwa. Nasze doświadczenia są dość czasochłonne i dość często nie mieszczą się w standardowych godzinach pracy. Na szczęście zawsze można liczyć na pomoc innych członków zespołu. Dobry zespół to najważniejszy składnik przepisu na realizację projektu naukowego
– mówi dr Agata Szade.
W 2023 roku laureatką grantu została dr Monika Mielcarek-Siedziuk z Katedry i Kliniki Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, która bada wpływ indywidualnie dobranej diety u dzieci na zredukowanie tworzącego się po przeszczepieniu zapalenia jelita grubego. W ten sposób powinno ograniczyć się powikłania, przyspieszyć odnowę hematologiczną szpiku i co najważniejsze – zwiększyć szanse pacjentów na wyzdrowienie.
W przypadku samego tylko układu krwiotwórczego istnieje kilkaset rodzajów nowotworów i każdy z nich wymaga nieco innej terapii. Obecnie to przede wszystkim chemio- i radioterapia.
Nowotwory krwi i szpiku często mają skomplikowane mechanizmy genetyczne i molekularne, co utrudnia opracowanie uniwersalnych metod terapii. Dodatkowo komórki nowotworowe mogą rozwijać oporność na leczenie, które z kolei może spowodować wiele działań niepożądanych, utrudniając leczenie. Postęp w badaniach naukowych i rozwój nowych terapii zwiększa szansę skuteczniejszej walki z chorobami hematologicznymi i ratowania chorych
– mówi dr Tigran Torosian, dyrektor medyczny Fundacji DKMS.
Coraz częściej spotyka się leczenie ukierunkowane molekularnie lub terapie genowe jak np. CAR-T cells i chociaż uniwersalny lek pozostaje w sferze marzeń, dzięki młodym naukowcom mogą rozwijać się nowe terapie lub metody zwiększające skuteczność już istniejących.
Więcej informacji o Fundacji DKMS można znaleźć na stronie www.dkms.pl.
