Internet jest głównym źródłem informacji i rozrywki dla młodzieży. Kształtuje jej opinie i postawy. Dlatego tak ważne jest, aby młodzi ludzie potrafili odróżnić wiarygodne źródła informacji od fake newsów w sieci.
Wśród przedstawicieli pokolenia Z to internet dominuje jako główne źródło wiedzy. Szczególnie że dzięki rozwojowi technologii wirtualny świat jest dostępny na wyciągnięcie ręki. Według raportu Urzędu Komunikacji Elektronicznej „Analiza funkcjonowania rynku usług telekomunikacyjnych w Polsce” z 2022 roku, 9 na 10 badanych dzieci w wieku 7-14 lat korzysta z wirtualnej sieci, głównie za pomocą smartfona. Młodzi ludzie mogą znaleźć w niej odpowiedzi na większość swoich pytań, od bieżących wydarzeń, przez edukację, aż po rozrywkę.
Badania przeprowadzone przez Instytut Badawczy IPC na zlecenie Politechniki Wrocławskiej dowodzą, że ten trend utrzymuje się również wśród uczniów ostatnich klas liceów i techników. Według raportu „Skok w dorosłość” z 2024 roku sieć jest najważniejszym źródłem wiedzy o świecie dla ponad 65 proc. ankietowanych z tej grupy.
Media społecznościowe – kuszące okno na świat
Ogromną rolę w życiu pokolenia Z odgrywają też media społecznościowe. W młodzieżowej hierarchii źródeł wiedzy o świecie popularne „socjale” zajmują drugie miejsce (43 proc. wskazań). Media społecznościowe nie tylko dostarczają informacji, ale również kształtują opinie i postawy młodych użytkowników. Jest to bowiem przestrzeń, gdzie uczniowie nie tylko komunikują się ze sobą, ale również śledzą najnowsze trendy, wiadomości i opinie influencerów.
Czytaj też: 1/3 artykułów na temat raka w mediach społecznościowych to fake newsy
Nieograniczone możliwości mediów społecznościowych mogą nawet nieco przytłaczać, a na pewno mają duży wpływ na sposób postrzegania świata przez młodzież. Są bowiem zasilane przez algorytmy, które idealnie dopasowują treści pod konkretnego użytkownika i dają potężny zastrzyk dopaminy do naszych mózgów. Oczywiście dla pewnej grupy osób owo idealne dopasowanie jest kuszące i wygodne, pojawia się więc ryzyko uzależnienia od takich narzędzi. Na szczęście młodzi ludzie – dojrzewając – zaczynają dostrzegać, że życie nie polega jedynie na strzałach dopaminy.
prof. Joanna Rymaszewska, psychiatra z Wydziału Medycznego Politechniki Wrocławskiej
Prawda czy fałsz? Wyzwania cyfrowej epoki
Pomimo licznych korzyści, jakie niesie ze sobą łatwy dostęp do informacji, istnieją również wyzwania i zagrożenia. Młodzi ludzie są w internecie narażeni na dezinformację i fałszywe wiadomości. Z raportu Urzędu Komunikacji Elektronicznej wynika też, że dzieci natykają się w sieci na różne niebezpieczne treści, takie jak przemoc, hejt, mowa nienawiści czy drastyczne obrazy.
Nie ma niestety instrumentu, który by zabezpieczył internet przed zaśmieceniem fake newsami. Często obracamy się więc w „bańce” informacyjnej. Trzeba pewnego trudu i umiejętności, aby z niej wyjść i postrzegać świat w bardziej obiektywny, realny sposób. Wykształcenie krytycznego podejścia do informacji znalezionych w sieci i nauka szukania wiarygodnych źródeł to najlepsza pomoc, jaką rodzice i nauczyciele mogą zaoferować swoim podopiecznym.
prof. Joanna Rymaszewska, psychiatra z Wydziału Medycznego Politechniki Wrocławskiej
Ważne jest, aby rodzice aktywnie uczestniczyli w edukacji swoich dzieci i pomagali im w nawigowaniu po świecie informacji. Nie zostawiajmy dziecka „sam na sam” z ekranem, tylko wspólnie korzystajmy z mediów, rozmawiajmy na temat bieżących wydarzeń oraz podpowiadajmy, jak bezpiecznie korzystać z internetu.
Czytaj też: Kosmetyczne fake newsy i mity sieją strach. Bądź fact-checkerem i rozpraw się z nimi
Rodzinne źródła inspiracji
Chociaż internet i media społecznościowe są dominującymi źródłami informacji dla „zetek”, to ważną rolę w ich życiu wciąż odgrywają rodzina i środowisko rówieśnicze. Według raportu „Skok w dorosłość” dla młodych ludzi najważniejszym źródłem wsparcia są rodzice (ponad 62 proc. wskazań) oraz przyjaciele i znajomi (ponad 54 proc. wskazań). Z kolei wśród najważniejszych obszarów w życiu 8 na 10 młodych ludzi na pierwszym miejscu stawia rodzinę.
Rozmowy z rodzicami, rodzeństwem czy przyjaciółmi często są pierwszym krokiem w zdobywaniu wiedzy na różne tematy. Mogą też dostarczyć kontekstu, którego brakuje w suchych faktach znalezionych online.
