Lato zachęca do spędzania wolnego czasu na świeżym powietrzu. Jednak piękna pogoda wiąże się często również z większym prawdopodobieństwem ukąszenia lub użądlenia.
Mogą one nie tylko powodować ból, lecz także w niektórych przypadkach stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia. Mimo że w naszej strefie klimatycznej występuje niewiele owadów lub gadów, których ukąszenie bywa śmiertelne, warto wiedzieć, jak postępować w przypadku takiego nieszczęśliwego zdarzenia. Jak uśmierzyć swędzenie lub pieczenie? W których przypadkach atak owada czy gada może być niebezpieczny? Podpowiadamy, jak radzić sobie w nagłych sytuacjach.
Dokuczliwe komary
Owady te potrafią być niezwykle irytujące, a ich ukąszenia mogą skutecznie zepsuć odpoczynek na łonie natury. Komary najliczniej występują w pobliżu zbiorników wodnych. Gryzą wyłącznie samice – nasza krew jest im potrzebna do złożenia jaj. Podczas ukąszenia wpuszczają do krwiobiegu specjalną substancję, która ułatwia im ssanie, a może powodować swędzenie i obrzęk.
Jeśli planujemy wypoczynek w miejscu występowania komarów, dobrze jest zaopatrzyć się w specjalistyczne środki. Obecnie na rynku można znaleźć wiele preparatów w formie aerozoli czy maści, które skutecznie je odstraszają. Warto również zakładać jasne ubrania, dzięki którym łatwiej jest dostrzec owady.
Co robić w przypadku ukąszenia?
Aby załagodzić pieczenie, należy przemyć swędzące miejsce zimną wodą i zdezynfekować je preparatem z alkoholem, a następnie posmarować maścią łagodzącą dolegliwości. Osoby, które są bardziej wrażliwe na ukąszenia owadów, mogą zastosować preparaty z witaminami z grupy B lub łagodne środki odczulające. W naszej strefie klimatycznej użądlenie komara nie powinno powodować poważniejszych konsekwencji, nie przenoszą one bowiem groźnych chorób, co zdarza się w tropikalnym klimacie.
Pszczoły, osy, szerszenie
Użądlenie osy lub pszczoły, w przeciwieństwie do ugryzień komarów, może okazać się bardzo niebezpieczne. Dla większości z nas użądlenie owadów błonkoskrzydłych kończy się co najwyżej miejscową reakcją. Jednak osoby uczulone na jad owadów błonkoskrzydłych mogą być narażone na znacznie poważniejsze konsekwencje.
Po użądleniu należy jak najszybciej wyciągnąć żądło szczypcami lub pęsetą. Ważne jest, aby nie uległo ono uszkodzeniu. Warto też zdjąć biżuterię, ponieważ pojawiająca się opuchlizna może to uniemożliwić. W zniwelowaniu obrzęku może pomóc doustne podanie leku przeciwhistaminowego, zastosowanie zimnego okładu, wody z octem bądź okładu z cebuli lub cytryny. Osobę użądloną należy obserwować co najmniej przez godzinę, aby mieć pewność, że nie rozwinie się u niej reakcja alergiczna i nie wystąpi wstrząs anafilaktyczny.
A co w przypadku, gdy osoba użądlona jest uczulona na jad?
W pierwszej kolejności należy wezwać pogotowie, a następnie postępować tak jak w przypadku osoby, która nie jest uczulona. Dodatkowo możemy podać osobie użądlonej kostkę lodu do ssania – zmniejszy to obrzęk dróg oddechowych. Należy ją obserwować i kontrolować jej funkcje życiowe do przybycia pogotowia ratunkowego. Osoby, które są uczulone na jad owadów błonkoskrzydłych, powinny mieć zawsze przy sobie ampułkostrzykawkę z adrenaliną. Jest to lek na receptę, więc należy się udać do lekarza po receptę i odpowiednio wcześniej (np. przed podróżą) zaopatrzyć się w ampułkostrzykawkę – radzi Jakub Rychlik, ratownik Akademii Ratownictwa LUX MED.
Kiedy przebywasz na świeżym powietrzu, np. na pikniku, zawsze sprawdzaj, czy na pożywieniu bądź w piciu (w szklance, butelce) nie usiadła pszczoła lub osa. Słodkie smaki i zapachy wabią owady, dlatego zawsze zajrzyj do kubka i upewnij się, że nie ma w nim nieproszonego gościa. Bezpieczne wydaje się też picie napojów przez słomkę – mniejsza średnica zmniejsza ryzyko aspiracji owada.
Ukąszenia mrówek
Są bardzo bolesne, jednak rzadko mogą powodować poważniejsze konsekwencje, szczególnie w naszym klimacie. Jeśli ukąsi nas ten owad, ulgę przyniesie lekko zasadowy okład z sody oczyszczonej – powoduje on obniżenie poziomu pH w miejscu ugryzienia. Możemy również zastosować specjalne żele i maści na ukąszenia. Dolegliwości powinny ustąpić w ciągu kilku godzin.
Uważaj na wygrzewające się w słońcu żmije!
W Polsce jadowity jest tylko jeden gatunek węża – żmija zygzakowata. Charakteryzuje się ona brązowym, szarawym lub żółtawym zabarwieniem i ciemnym zygzakiem na grzbiecie. Żmija atakuje głównie wtedy, gdy jest zmuszona do obrony. Najczęściej do ukąszenia dochodzi po nadepnięciu na tego gada. Mimo że w większości przypadków atak obywa się bez wstrzyknięcia jadu, to sytuacja ta stanowi bezpośrednie zagrożenie życia.
Jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku ukąszenia żmii?
Przede wszystkim powinniśmy upewnić się, że jesteśmy bezpieczni i żmii nie ma w pobliżu. Jeśli ją zauważymy, należy niezwłocznie oddalić się od tego miejsca, a następnie wezwać pomoc do osoby ukąszonej, ponieważ zawsze istnieje ryzyko wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego. Prosimy poszkodowanego, aby nie ruszał zranioną kończyną, ponieważ praca mięśni może przyspieszyć rozprzestrzenianie się jadu. Warto ułożyć osobę ukąszoną w takiej pozycji, aby jej serce znajdowało się powyżej ukąszonego miejsca. W żadnym wypadku nie próbujmy wycisnąć czy też naciąć rany! W oczekiwaniu na przyjazd pogotowia obserwujemy poszkodowanego i kontrolujemy jego funkcje życiowe – tłumaczy Jakub Rychlik.
ZAPAMIĘTAJ!
U osób uczulonych na skutek ukąszenia lub użądlenia może dojść do wstrząsu anafilaktycznego.
Objawy, które powinny Cię zaniepokoić to:
- bladość skóry;
- nudności oraz wymioty;
- spadek ciśnienia krwi;
- obrzęk języka i twarzy;
- przyspieszona akcja serca;
- duszności;
- omdlenia;
- zaburzenia świadomości.
Sześć zasad pierwszej pomocy w przypadku użądleń i ukąszeń
- Ułóż poszkodowanego w pozycji leżącej lub półsiedzącej, z lekko uniesionymi nogami. Zapewnij mu dostęp do świeżego powietrza.
- Natychmiast wezwij pomoc – nr telefonu do pogotowia ratunkowego to 112 lub 999.
- Upewnij się, czy poszkodowany nie ma przy sobie opaski informującej o cukrzycy, padaczce lub alergii. W przypadku alergii sprawdź, czy ma przy sobie ampułkostrzykawkę z adrenaliną. Podaj mu ją w mięsień uda.
- Nieprzytomnemu nigdy nie podawaj płynów do picia – grozi to zadławieniem.
- Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny i wymiotuje, ułóż go w pozycji bocznej ustalonej (na boku, w stabilnej pozycji, z drożnymi drogami oddechowymi).
- Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny, nie porusza się i nie oddycha – wezwij Zespół Ratownictwa Medycznego, rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową i kontynuuj ją do czasu przybycia zespołu medycznego.
