Szpital Kliniczny nr 1 Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Zabrzu jest jedynym ośrodkiem pediatrycznym w Polsce, który może się pochwalić cytometrem spektralnym Aurora — supernowoczesnym aparatem służącym do pogłębionej diagnostyki chorób onkologicznych i hematologicznych u dzieci.
W ręce specjalistów z Pracowni Immunologii zabrzańskiego szpitala trafi wkrótce narzędzie, w które wyposażone są wyłącznie najlepsze ośrodki diagnostyczno-naukowe na świecie. Środki na zakup wartego 1,2 mln zł cytometru spektralnego Aurora firmy Cytek Bioscience pozyskała od swoich darczyńców Fundacja Iskierka działająca na rzecz dzieci chore na nowotwory i ich rodziców.
Do czego służy cytometria przepływowa?
Pracownia Immunologii działa przy Katedrze i Klinice Pediatrii, Hematologii i Onkologii Dziecięcej, którą kieruje prof. Tomasz Szczepański, wybitny hematolog, rektor Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Pracownia wykorzystuje technikę cytometrii przepływowej do diagnostyki chorób nowotworowych u dzieci, głównie ostrych białaczek, ale również chłoniaków, nerwiaków zarodkowych (neuroblastoma) czy mięsaków tkanek miękkich. Od 2009 roku jest ośrodkiem referencyjnym w monitorowaniu tzw. minimalnej choroby resztkowej (MRD) w ostrej białaczce limfoblastycznej u dzieci (ALL).
Każdego roku w Polsce rozpoznawanych jest około 250 przypadków ostrej białaczki limfoblastycznej (ALL) u dzieci. Próbki szpiku kostnego przesyłane są do zabrzańskiej Pracowni Immunologii ze wszystkich polskich ośrodków hematoonkologicznych w celu ilościowego określenia odpowiedzi na wdrożone leczenie, co służy podejmowaniu decyzji o kwalifikacji chorych dzieci do właściwej grupy ryzyka i tym samym zredukowania bądź zintensyfikowania procesu leczenia. Precyzyjne określenie tzw. minimalnej choroby resztkowej jest również istotne w dalszych fazach terapii, np. przy podejmowaniu decyzji o przeszczepieniu szpiku kostnego.
– Jesteśmy niezmiernie szczęśliwi, iż już wkrótce w naszym laboratorium będzie działał cytometr spektralny. Jest to aparat nowej generacji, który posłuży do lepszej diagnostyki ostrych białaczek u pacjentów leczonych w naszej klinice, a także u dzieci z całej Polski, które są w badaniu klinicznym — protokole leczenia CALL-POL. Również u dzieci z Ukrainy, których coraz więcej jest leczonych w naszych szpitalach. Ten nowoczesny sprzęt będzie w całości służył również pediatrii do badania odporności zarówno u dzieci po leczeniu choroby nowotworowej, jak i z biegiem czasu u innych pacjentów. Daje nam nowe możliwości i cieszymy się, że możemy go zastosować – podkreśla prof. Tomasz Szczepański, kierownik Katedry i Kliniki Pediatrii, Hematologii i Onkologii Dziecięcej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, prezes Polskiego Towarzystwa Onkologii i Hematologii Dziecięcej.
Czytaj też: Na Śląsku powstała pierwsza Poradnia Onkologiczna dla Młodych Dorosłych
Do dalszego rozwoju Pracowni Immunologii jako ośrodka referencyjnego niezbędny jest sprzęt umożliwiający oznaczenie poziomu minimalnej choroby resztkowej (MRD) na najwyższym poziomie czułości. Kryteria te spełnia właśnie cytometr spektralny Aurora, który umożliwia jednoczesną ocenę ponad 20 markerów na pojedynczej komórce nowotworowej.
– Większa liczba oznaczanych markerów przekłada się na wyższy poziom czułości w wykrywaniu komórek nowotworowych w porównaniu do dotychczas stosowanych metod opartych na 8-10 markerach. Przy monitorowaniu choroby resztkowej istotne jest, aby w jak najdokładniejszy sposób rozróżniać komórki nowotworowe od prawidłowych, a jako ośrodek referencyjny Pracownia Immunologii w Zabrzu musi dysponować najnowocześniejszym sprzętem. Dalsza rozbudowa cytometru o kolejne dwa lasery umożliwi ocenę ponad 30 markerów jednocześnie, czyniąc go narzędziem do bardzo zaawansowanych badań tzw. immunomonitorowania. Te ostatnie badania będą nowym polem działalności naukowej zabrzańskiej pracowni, a ich wyniki będą istotne dla dzieci po zakończeniu leczenia białaczki, a także dla dzieci z zaburzeniami odporności. Tylko dzięki temu innowacyjnemu cytometrowi ośrodek zabrzański będzie mógł dołączyć do europejskich ośrodków zajmujących się takimi badaniami, co znacząco wpłynie na jego rozwój naukowy – podkreśla dr hab. Łukasz Sędek, adiunkt badawczo-dydaktyczny w Katedrze i Zakładzie Mikrobiologii i Immunologii na Wydziale Nauk Medycznych Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Zabrzu.
Nowoczesny sprzęt będzie wykorzystywany nie tylko do diagnostyki polskich dzieci
Doposażenie Pracowni Immunologii to ogromna szansa dla pacjentów onkologicznych i hematologicznych, także tych, którzy do polskich szpitali trafili na skutek działań wojennych w Ukrainie.
– Jako organizacja pacjencka nieustannie działamy na rzecz zwiększania szans naszych podopiecznych w procesie leczenia. Jednym z takich obszarów jest stałe podnoszenie jakości diagnostyki dziecięcych pacjentów onkologicznych, co możliwe jest m.in. dzięki pracy specjalistów z zabrzańskiej Pracowni Immunologii na czele z prof. Tomaszem Szczepańskim. Cytometr spektralny Aurora, który teraz wesprze ich pracę, to ogromny krok naprzód, by lepiej odpowiadać na potrzeby naszych podopiecznych. Będzie to drugi taki aparat w Polsce, ale pierwszy przeznaczony z myślą o dzieciach. Dodatkowo sprzęt ten będzie wykorzystywany także u pacjentów z Ukrainy, zacierając wszelkie granice w walce o zdrowie dzieci — informuje Jolanta Czernicka-Siwecka, prezeska Fundacji ISKIERKA.
Ośrodek zabrzański jest członkiem międzynarodowego konsorcjum badawczego EuroFlow, które składa się z ponad 20 grup badawczych, ekspertów w dziedzinie cytometrii przepływowej i diagnostyki molekularnej, wspólnie pracujących na rzecz podnoszenia jakości i standardów leczenia.
Fundacja Iskierka ma pod opieką cztery dziecięce szpitale onkologiczne
Fundacja Iskierka od 2009 roku finansowo wspiera działalność naukową lekarzy zabrzańskiego szpitala. Wówczas na drodze konkursu wyłoniony i pozytywnie zaopiniowany przez ówczesnego krajowego konsultanta ds. onkologii i hematologii dziecięcej, prof. Jerzego R. Kowalczyka, został projekt naukowo-badawczy “Monitorowanie minimalnej choroby resztkowej u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną (ALL) metodą 8- kolorowej cytometrii przepływowej”. Jego głównym wykonawcą od początku jest prof. Tomasz Szczepański. Dało to podwaliny nowoczesnego monitorowania dla dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną (ALL) z całej Polski. Do tej pory na ten cel fundacja przekazała łącznie ponad 720 tys. zł.
Fundacja Iskierka to organizacja pożytku publicznego, która od 2006 roku działa na rzecz dzieci z chorobą nowotworową oraz ich rodzin. Na stałe opiekuje się podopiecznymi z 4 ośrodków onkologii dziecięcej (Chorzów, Katowice, Rzeszów i Zabrze). Pod opieką fundacji znajduje się ponad 700 podopiecznych, będących w trakcie procesu intensywnego leczenia, jak i na etapie późniejszej rekonwalescencji i rehabilitacji. Prowadzi projekty terapeutyczne (arteterapia na oddziałach szpitalnych), integracyjne (bale, pikniki, wyjazdy wakacyjne), kupuje leki, remontuje i doposaża oddziały w sprzęt medyczny, zapewnia wsparcie psychologa i dietetyka. Wydaje poradniki dotyczące choroby, dietetyki (seria „JedzONKO”) czy wsparcia psychologicznego („ONKOPORADNIK” na YouTube oraz w formie podcastów).
Aby ułatwić opiekunom dostęp do najważniejszych informacji, Fundacja Iskierka uruchomiła portal wiedzy dla rodziców onkorodzice.pl. Podpowiada rodzinom, jak sobie radzić, kiedy w ich życiu pojawia się choroba dziecka oraz jak można traumatyczne doświadczenie zmienić w konstruktywne działanie. Więcej informacji na jej temat można znaleźć na stronie fundacjaiskierka.pl
