Ponad 3 tys. Polaków w 23 miastach Polski od czerwca do września skorzystało z bezpłatnych przesiewowych badań profilaktycznych w ramach kampanii „Zentiva – Zmieniamy Przyzwyczajenia”. Wyniki, zdaniem ekspertów, są alarmujące. Dlaczego?
W ciągu ostatniego 1,5 roku, odkąd trwa pandemia COVID-19, Polacy zaniechali wykonywania badań profilaktycznych. Aż 66% uczestników akcji miało nadwagę, która zwiększa ryzyko zachorowania m.in. na cukrzycę, choroby serca i nowotwory. Ponadto, 2/3 uczestników badania zostało skierowanych na konsultacje do urologa ze względu na zgłaszane problemy z nietrzymaniem moczu, wiele osób skarżyło się na częste bóle stawów i problemy poznawcze. Aż u 66% badanych stwierdzono podwyższone BMI – 39% z nich miało nadwagę, 20% otyłość I stopnia, 5% otyłość II stopnia, a 2% III stopnia. Wagę prawidłową na podstawie BMI miało zaledwie 1/3 badanych.
– Polacy zapominają, że otyłość to nie tylko problemy z kondycją – zbyt duża masa ciała, wynikająca ze złego odżywiania się, skutkuje problemami natury sercowo-naczyniowej: miażdżycą, nadciśnieniem, hipercholesterolemią czy aterogenną dyslipidemią – podkreśla prof. dr hab. n. med. Maciej Banach, prezes Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego. – Wyniki badań z kampanii potwierdzają, że nadal mamy do czynienia z dużą liczbą niezdiagnozowanych i nieleczonych przypadków nadciśnienia tętniczego. Co więcej, pacjenci, którzy wiedzą o swojej chorobie, często nie stosują się do wskazówek lekarza, bagatelizują problem i niestety ich wyniki pomimo prawidłowej diagnozy nadal pozostają złe. Tymczasem prawidłowa kontrola m.in. ciśnienia krwi, regularne wykonywanie badań EKG oraz kontrola innych czynników ryzyka, w tym hipercholesterolemii, która bardzo często współistnieje z nadciśnieniem powinno być priorytetem w profilaktyce zawałów serca i udarów – dodaje.
Choroby układu moczowego to kolejny obszar terapeutyczny, w którym eksperci widzą potrzebę dalszej szerokiej diagnostyki. W lipcu, kiedy w ramach akcji poza pakietem standardowych badań pacjenci wypełniali kwestionariusz dotyczący nietrzymania moczu, aż 66% badanych wymagało indywidualnej konsultacji z lekarzem urologiem w tym zakresie.
– Szacuje się, że z inkontynencją w Polsce zmaga się 2,5 miliona osób. Jednak liczba ta jest zaniżona ze względu na opory przed uznaniem problemu przez chorego, gdy pojawią się pierwsze objawy. Postrzeganie nietrzymania moczu, jako tematu tabu jest krzywdzące, zarówno dla pacjenta, jak i społeczeństwa. Nie bójmy się mówić o tym schorzeniu – im wcześniej sięgniemy po pomoc lekarza specjalisty, tym większa szansa na skuteczne leczenie – podkreśla prof. dr hab. n. med. Ewa Barcz z Oddziału Ginekologiczno-Położniczego Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie.
Z kolei prof. dr hab. n. med. Piotr Wiland, kierownik Katedry i Kliniki Reumatologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego i USK we Wrocławiu, zwraca uwagę, że poważny problem występuje także w zakresie chorób reumatycznych. 37% pacjentów zgłaszających się na badania wymagało konsultacji z lekarzem specjalistą stacjonującym w mobilnym punkcie diagnostycznym ze względu na objawy, które wskazywali w kwestionariuszu dotyczącym reumatoidalnego zapalenia stawów.
– Choroby stawów dotykają nie tylko osoby w wieku podeszłym, zachorować można także między 20. a 55. rokiem życia. Pacjenci nigdy nie powinni ignorować takich sygnałów jak sztywność stawów oraz silny ból i powinni zgłaszać je swojemu lekarzowi rodzinnemu – komentuje prof. Piotr Wiland.
Co czwarty uczestnik akcji wymagał konsultacji z dyżurującym lekarzem – neurologiem lub psychiatrą w oparciu o wynik badania mini-COG, który ocenia funkcje poznawcze.
– Dane zebrane podczas akcji badań wyraźnie świadczą o problemie. Co czwarty uczestnik akcji wykazywał problemy z pamięcią lub pierwsze objawy otępienia. Niestety, ta liczba wciąż rośnie ze względu na to, że polskie społeczeństwo się starzeje – komentuje prof. dr hab. n. med. Tomasz Gabryelewicz, kierownik Oddziału Alzheimerowskiego Centralnego Szpitala Klinicznego MSWiA w Warszawie, prezes Polskiego Towarzystwa Alzheimerowskiego.
Wyniki badań w ramach kampanii, jak i wnioski płynące z badania opinii przeprowadzonego w maju 2021 r., w którym respondenci przyznali, że w czasie pandemii koronawirusa zmniejszyli częstotliwość wykonywania badań profilaktycznych, wskazują jasno na potrzebę dalszych działań edukacyjnych w zakresie uświadamiania Polaków jak właściwie dbać o zdrowie i namawiania do powrotu do gabinetów lekarskich.
– Pandemia COVID-19 przyczyniła się do znacznego zmniejszenia liczby wykonywanych przez Polaków badań profilaktycznych. Sposobem na odwrócenie tego trendu są programy edukacyjne i budowanie świadomości w zakresie prawidłowego dbania o zdrowie, takie jak kampania społeczna „Zentiva – Zmieniamy Przyzwyczajenia”. Tylko dzięki regularnym badaniom i wizytom lekarskim możliwe jest wykrycie poważnych schorzeń we wczesnym stadium choroby i umożliwienie pacjentowi skutecznego leczenia – podsumowuje Zofia Kurek-Maciejewicz, Head of Communications Zentiva Polska.
Pełna treść „Raportu o zdrowiu Polaków – podsumowanie ogólnopolskich wyników badań przesiewowych” dostępna jest na stronie www.zmieniamyprzyzwyczajenia.pl
