Pełni kluczową rolę w procesie odbudowy komórek uszkodzonych podczas stosowanych terapii przeciwnowotworowych. Jest niezbędne m.in. do budowy i utrzymania masy mięśniowej, co jest szczególnie ważne w przypadku pacjentów onkologicznych, u których występuje duży spadek masy ciała, prowadzący do rozwoju niedożywienia i wyniszczenia organizmu.
– Zapotrzebowanie na białko w chorobie nowotworowej może wzrosnąć o niemal 70% w stosunku do potrzeb osoby zdrowej, dlatego należy zwiększać jego ilość w codziennej diecie. Optymalne zapotrzebowanie na białko u zdrowej osoby, ważącej 70 kg, wynosi ok. 63 g dziennie. Dla porównania, u chorej osoby o takiej samej masie ciała wzrasta ono do ok. 105 g dziennie. Taka ilość białka znajduje się w 14-15 jajach – mówi dr inż. Katarzyna Zadka, ekspertka w zakresie żywienia klinicznego w Nestlé Health Science.
Dlaczego białko jest takie ważne?
Białko to składnik niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu: jest głównym budulcem komórek, przyczynia się do wzrostu i utrzymania masy mięśniowej, jest konieczne do funkcjonowania układu odpornościowego, pełni rolę nośnika niektórych witamin i składników mineralnych.
Ludzkie ciało nie potrafi gromadzić białka na zapas, dlatego musi być ono systematycznie uzupełnianie z prawidłowo zbilansowanych posiłków.
– U pacjentów z chorobą nowotworową wzrasta zapotrzebowanie na białko – średnio z 0,9 g/kg masy ciała/dzień do 1,5 g/kg masy ciała/dzień. Jego dostarczenie jest jednocześnie utrudnione ze względu na szereg efektów ubocznych związanych z leczeniem onkologicznym, które uniemożliwiają spożywanie pełnowartościowych i bogatych w białko posiłków, takich jak wymioty, nudności, zaburzenia apetytu i smaku, w tym metaliczny posmak w ustach. Ważna jest nie tylko ilość białka, ale również odpowiednie spożycie energii – jeśli w diecie podaż węglowodanów i tłuszczów, a przez to także kalorii, będzie zbyt mała, białko nie zostanie wykorzystane w celach budulcowych, tylko jako źródło energii – podkreśla dr Katarzyna Zadka.
Dlaczego u chorych na raka wzrasta zapotrzebowanie na białko?
U chorych na nowotwory złośliwe konieczna jest częstsza regeneracja i odbudowa tak ważnych struktur, jak np. mięśnie, przeciwciała odpornościowe, komórki krwi, enzymy czy hormony. To m.in. dlatego zapotrzebowanie na białko rośnie, a podaż u tych osób powinna być znacznie zwiększona. Jeśli nie dostarczymy pożądanej ilości tego składnika wraz z pożywieniem, organizm będzie zmuszony wykorzystać zapasy białka gromadzone m.in. w mięśniach.
– Niedobory składników odżywczych i wykorzystywanie rezerw organizmu niechybnie prowadzą do utraty masy ciała i wyniszczania organizmu. Jest to bardzo niekorzystne, gdyż utrata masy ciała pogarsza rokowania w terapii onkologicznej, może być również powodem jej odroczenia w czasie lub nawet przerwania ze względu na osłabienie, wycieńczenie i gorszą tolerancję procesu leczenia. Co więcej, zapotrzebowanie na ten składnik rośnie jeszcze bardziej, kiedy chory musi przejść operację. Wówczas odpowiednia ilość białka przyspiesza gojenie ran, wzmacnia odporność, pomaga odbudować tkanki oraz może wpłynąć na poprawę samopoczucia – wyjaśnia ekspertka.
Zapotrzebowanie na białko zwiększa się u każdej osoby zmagającej się z chorobą onkologiczną, bez względu na rodzaj nowotworu, płeć czy wiek. Jednocześnie należy pamiętać, że choroba nowotworowa nie rozpoczyna się w momencie postawienia diagnozy, towarzysząca jej utrata masy ciała i niedożywienie często występują jeszcze zanim zostanie ona rozpoznana. Dlatego tak ważna jest dbałość o odpowiednią dietę, prawidłową podaż białka i innych składników odżywczych od momentu diagnozy, przez cały proces leczenia oraz w okresie rekonwalescencji.
Co robić, gdy białka jest zbyt mało w pożywieniu?
W diecie osoby zmagającej się z nowotworem, najważniejsze jest białko pełnowartościowe, które powinno stanowić ok. 70% całego dostarczanego białka. Znajdziemy je głównie w mięsie i jego przetworach, rybach, jajach oraz mleku i produktach mlecznych.
A co zrobić, kiedy mimo starań, nie jesteśmy w stanie stosować zasad prawidłowej diety, ze zwiększoną ilością białka? W takiej sytuacji warto rozważyć wizytę u lekarza i dietetyka, którzy zalecą skuteczne rozwiązania, wspomagające jego uzupełnienie.
– Jednym ze sposobów jest włączenie do codziennej diety wsparcia żywieniowego w postaci żywności specjalnego przeznaczenia medycznego, która uzupełni niedobory białka (np. Resource Protein lub Nutridrink). Płynna forma preparatu ułatwia jego spożywanie bezpośrednio, jak również umożliwia wykorzystanie jako składnika uzupełniającego do przygotowania różnych dań, jak np. koktajle, naleśniki czy lody. Tego typu produkty dostępne są w kilku wariantach smakowych, a ich skład dobrany jest tak, że mogą być stosowane jako jedyne źródło pożywienia lub uzupełnienie diety. Podobnie jak inne produkty będące żywnością specjalnego przeznaczenia medycznego, należy stosować go pod kontrolą lekarza.
Przeczytaj także:
Suplementy diety w trakcie leczenia raka tylko po konsultacji z lekarzem!
