W ciągu ostatnich 20 lat przeprowadzono wiele badań dotyczących wpływu niektórych składników odżywczych spożywanych przez kobietę w ciąży na zdrowie jej dziecka już na etapie jego rozwoju płodowego. Korzystne działanie ma dziewięć takich składników: kwas foliowy, witaminy B6, B12 i D, kwas dokozaheksaenowy (DHA), żelazo, jod, selen i cholina.
KWAS FOLIOWY
Zmniejsza ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej – bezmózgowia i przepukliny mózgowo-rdzeniowej, które powstają w pierwszym miesiącu ciąży, kiedy dochodzi do zamknięcia cewy nerwowej, oraz porodu przedwczesnego.
Zalecana dawka dzienna to 400 μg (nie dotyczy to kobiet, które urodziły już wcześniej dziecko z wadą cewy nerwowej – w ich przypadku dawka jest znacznie większa i wynosi 4 mg).
Suplementację kwasem foliowym należy zacząć jeszcze przed zajściem w ciążę i kontynuować przez całą ciążę, zwiększając dawkę dwukrotnie w Ii i III trymestrze.
Wyniki badania WOBASZ 2010 dowodzą, że niedobór kwasu foliowego dotyczy aż 90 proc. kobiet w wieku rozrodczym.
WITAMINY B6 I B12
Minimalizują ryzyko uszkodzeń struktury DNA i zaburzeń prawidłowego unaczynienia łożyska.
Suplementację tymi witaminami należy zacząć, podobnie jak kwasem foliowym, przed zajściem w ciążę i kontynuować przez cały okres ciąży.
Co trzecia kobieta w wieku rozrodczym ma niedobory witaminy B6, a co druga – niedobory witaminy B12. A niedobory tych witamin również zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia wad cewy nerwowej.
DHA
Zalecana dawka dzienna: w przypadku kobiet z grupy wysokiego ryzyka porodu przedwczesnego co najmniej 1000 mg w II i III trymestrze ciąży i w okresie laktacji, kobiety z grupy niskiego ryzyka – nie mniej niż 600 mg.
WITAMINA D
Zmniejsza ryzyko cukrzycy ciążowej, stanu przedrzucawkowego, zakażenia bakteryjnego pochwy i urodzenia dziecka z niską masą ciała.
Zalecana dawka: 1500-2000 IU przyjmowana przynajmniej od II trymestru ciąży aż do porodu oraz w okresie karmienia, a najlepiej jeszcze przed zajściem w ciążę.
ŻELAZO
Przyjmowanie tego pierwiastka zapobiega urodzeniu dziecka o niskiej masie ciała i anemii w trakcie porodu.
Ze względu na wysokie zapotrzebowanie na żelazo podczas ciąży, które trudno uzupełnić dietą, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca, aby kobiety w ciąży otrzymywały 60 mg żelaza na dobę przez sześć miesięcy, począwszy od 8. tygodnia ciąży. Eksperci WHO radzą, by kontynuować suplementację tego składnika również w okresie karmienia piersią.
Kobiety z rozpoznaną niedokrwistościa (anemią) powinny rozpocząć suplementację przed zajściem w ciążę.
Skala niedoborów witaminy D u ciężarnych Polek wynosi 20-40 proc.
JOD
Niedobór tego pierwiastka u kobiet w ciąży może być przyczyną zespołu zaburzeń z niedoboru jodu, a więc: poronienia, przedwczesnego porodu, zamartwicy płodu i wad wrodzonych.
Zalecana dobowa dawka: 150-200 μg w formie jodku potasu dla kobiet w ciąży i karmiących.
Badania przeprowadzone wśród kobiet w ciąży w Polsce dowiodły, że tylko połowa z nich otrzymuje zalecaną dzienną dawkę jodu.
SELEN
Niedobór selenu zwiększa ryzyko zaburzeń gospodarki hormonalnej tarczycy u matki i dziecka, kretynizmu u dzieci, wewnątrzmacicznego zahamowania wzrastania płodu, stanu przedrzucawkowego i depresji.
Zapotrzebowanie na ten składnik w okresie ciąży i laktacji wzrasta do 60-70 μg na dobę.
CHOLINA
W 1998 r. uznana za składnik odżywczy niezbędny w diecie człowieka. Wchodzi w skład fosfolipidów, które są częścią błon komórkowych. Usprawnia przewodzenie sygnałów między komórkami, bierze udział w regulacji gospodarki lipidowej i odgrywa znaczącą rolę w rozwoju mózgu płodu. Właściwe spożycie choliny zmniejsza ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej i stanu przedrzucawkowego.
Zalecane dzienne spożycie dla kobiet w ciąży to 450 mg. Należy ją przyjmować w okresie ciąży i karmienia piersią.
