Od 1 listopada osoby dorosłe mogą zaszczepić się przeciw pneumokokom w aptece. Można połączyć to szczepienie ze szczepionką przeciw grypie.
– Szczepmy się, póki jesteśmy zdrowi i szczepmy się, byśmy byli zdrowi. Wprowadzenie szczepień do aptek, w tym poszerzenie koszyka szczepień w aptekach o szczepienie przeciw pneumokokom, znacznie skróci ścieżkę pacjenta, co ułatwi proces immunizacji – przekonują eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych.
Dwie szczepionki na jednej wizycie
Szczepienie przeciw pneumokokom jest jednodawkowe i można je przyjąć w sposób skojarzony ze szczepionką przeciw grypie, czyli zaszczepić się przeciw dwóm chorobom podczas jednej wizyty szczepiennej. Łączenie szczepień pozwoli lepiej przygotować się do trwającego sezonu infekcyjnego. Ze względu na wysoką skuteczność i stosunkowo niski odsetek zdarzeń niepożądanych, szczepienia ochronne są preferowaną formą profilaktyki zakażeń pneumokokowych wśród dorosłych.
W ostatnich latach liczba przypadków zachorowań na pneumokoki dynamicznie wzrasta. W lipcu 2023 roku Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego — Państwowy Zakład Higieny odnotował niemal dwukrotnie więcej przypadków chorób wywołanych przez pneumokoki niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Podobnie w 2022 roku w Polsce zanotowano blisko 80-procentowy wzrost zapadalności na inwazyjną chorobę pneumokokową w porównaniu do roku poprzedzającego.
Pneumokoki są jedną z najczęstszych przyczyn pozaszpitalnych, bakteryjnych zakażeń układu oddechowego, takich jak zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok oraz zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli. Są też najczęstszą przyczyną pozaszpitalnego zapalenia płuc u dorosłych. Inwazyjne, najbardziej niebezpieczne postacie choroby pneumokokowej to zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, sepsa i inwazyjne zapalenie płuc. Zakażenie pneumokokami występuje we wszystkich grupach wiekowych, ale szczególnie narażone są na nie małe dzieci poniżej 2. roku życia i osoby dorosłe powyżej 65 lat. Pneumokoki są odpowiedzialne za najwyższą śmiertelność w grupie zakażeń bakteryjnych.
Kto powinien zaszczepić się przeciw pneumokokom
W komunikacie Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na 2024 rok, szczepienia przeciw pneumokokom zaleca się osobom dorosłym powyżej 50. roku życia oraz pacjentom:
- W wieku 65+ niezależnie od obecności innych czynników,
- Z niedoborami odporności,
- Z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego i implantem ślimakowym,
- Z przewlekłą chorobą serca, płuc lub wątroby,
- Chorym na cukrzycę,
- Z chorobą alkoholową,
- Palącym papierosy.
13-walentna skoniugowana szczepionka przeciw pneumokokom znajduje się na liście bezpłatnych leków, które mogą otrzymać dorośli po 65. roku życia.
– Cieszymy się, że na finalnej liście, którą przedstawiło Ministerstwo Zdrowia, znalazły się szczepionki, które są najprostszym sposobem wdrażania profilaktyki chorób zakaźnych. Profilaktyka szczepienna jest niezwykle istotna w zabezpieczeniu populacji senioralnej przed ciężkim przebiegiem i powikłaniami chorób układu oddechowego. Wpisanie szczepień do wykazu bezpłatnych leków dla seniorów to dobry krok na drodze do realizacji idei life course immunization, czyli dostępu szczepień na każdym etapie naszego życia – podkreśla prof. Adam Antczak, przewodniczący rady naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych.
Nieprecyzyjna informacja w sprawie szczepień komercyjnych
Aby pacjent mógł zaszczepić się w aptece, potrzebuje recepty od lekarza, po którą musi udać się do przychodni. A jeśli chce zaszczepić się w przychodni, musi udać się najpierw z receptą po szczepionkę do apteki i wrócić do przychodni, aby się zaszczepić. Zarówno szczepienie w aptece, jak i w przychodni powinno odbywać się w ramach jednej wizyty.
Obwieszczenie Ministra Zdrowia w sprawie szczepień w aptekach wskazuje, że populacja seniorów 65+ będzie mogła skorzystać z finansowanych ze środków publicznych: badania kwalifikacyjnego do szczepienia oraz usługi zaszczepienia przeciwko pneumokokom. Zdaniem ekspertów brakuje natomiast informacji, czy reszta dorosłych będzie mogła zaszczepić się w aptece komercyjnie (odpłatnie). Tak, jak mogą to zrobić dziś dorośli pacjenci w przypadku szczepień przeciw grypie.
– Potrzebujemy doprecyzowania ze strony Ministerstwa Zdrowia kwestii komercyjnej dostępności do szczepienia przeciw pneumokokom w aptece. Dziś nie mamy oficjalnego komunikatu wskazującego, czy wszyscy dorośli mają możliwość przejść badanie kwalifikacyjne do szczepienia i przyjąć szczepionkę przeciw pneumokokom w aptece – mówi dr n. farm. Piotr Merks, przewodniczący Związku Zawodowego Farmacji.
