Popyt na leki dostępne bez recepty wzrósł w ostatnich kilkunastu latach w Polsce ponad czterokrotnie. Tymczasem wiele takich leków zawiera substancje, których nie powinni stosować chorzy przewlekle. Chodzi zwłaszcza o osoby, które mają nadciśnienie, jaskrę, astmę, nadczynność tarczycy czy chorobę wieńcową.
Co kupujemy najczęściej? Najczęściej sięgamy po leki przeciwbólowe, leki na objawy przeziębienia i grypy, witaminy i minerały oraz leki na dolegliwości ze strony układu pokarmowego – wyjaśniają dr hab. n. farm. Artur Beberok i prof. dr hab. n. farm. Dorota Wrześniok z Katedry i Zakładu Chemii i Analizy Leków Wydziału Nauk Farmaceutycznych Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Zakup leków bez recepty najczęściej spowodowany jest samoleczeniem, wprowadzaniem nowych produktów na rynek farmaceutyczny i ich powszechną reklamą, która, jak się okazuje, ma ogromny wpływ na wybory pacjentów. Aż połowa z nich kupuje wprowadzony lek na rynek pod wpływem kampanii reklamowych.
Wiele osób uważa, że leki bez recepty (leki OTC) są bezpieczne, ponieważ można je łatwo kupić nie tylko w aptece, ale i w sklepie, czy na stacji benzynowej. To wywołuje przekonanie, że można je stosować bez ograniczeń i bez kontroli lekarza czy farmaceuty.
– Jednak stosowanie tych leków w nadmiernych ilościach, niezgodnie z zaleceniami oraz przyjmowanie tych samych substancji dostępnych pod postacią różnych nazw handlowych może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, w tym przedawkowania lub zatrucia – tłumaczy prof. Dorota Wrześniok.
– W przypadku nadużywania leków przeciwbólowych najbardziej widoczne jest uodpornienie organizmu, które wiąże się z tym, że dla osiągnięcia efektu, którym jest uśmierzenie bólu, pacjent potrzebuje coraz większych dawek, które musi przyjmować coraz częściej – dodaje prof. Artur Beberok.
Kolejnym realnym zagrożeniem, związanym ze stosowaniem preparatów sprzedawanych bez recepty, jest wystąpienie szkodliwych interakcji z innymi lekami, zwłaszcza tymi przyjmowanymi w chorobach przewlekłych. Przykładowo, zażywanie popularnych leków przeciwbólowych może prowadzić do zmniejszenia skuteczności niektórych leków przeciwnadciśnieniowych.
– W związku z tym osoby cierpiące na choroby przewlekłe powinny zachować szczególną ostrożność, stosując leki OTC i korzystać z porady lekarza lub farmaceuty w celu uniknięcia niepożądanych skutków zdrowotnych – tłumaczy prof. Dorota Wrześniok.
Jak wyjaśniają specjaliści, leki te, jeśli musimy je zażyć, powinny być kupowane w aptece, gdzie są prawidłowo przechowywane. Poza tym w aptece pacjent ma możliwość skonsultowania się z farmaceutą w sprawie ewentualnych przeciwwskazań zdrowotnych lub interakcji lekowych.
– Pamiętajmy: leki, także te dostępne bez recepty, to nie cukierki! – przestrzega prof. Dorota Wrześniok.
Przeczytaj także:
Od 1 stycznia ograniczenia w sprzedaży leków bez recepty
