Aż 30 proc. Polek i Polaków przyjmuje leki po upływie terminu ich ważności. Wielu nie zwraca uwagi na warunki, w jakich należy je przechowywać.
Studentki Wydziału Nauk Farmaceutycznych Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Sosnowcu z Koła Naukowego działającego przy Katedrze Chemii i Analizy Leków pod opieką dr hab. n. farm. Artura Beberoka – Weronika Nogaj, Iga Hasiak i Marta Gwóźdź – przeprowadziły badanie pozwalające sprawdzić wiedzę pacjentów na ten temat. Niestety, wyniki jednoznacznie pokazały, iż wielu pacjentów nie przestrzega zasad prawidłowego przechowywania leków w swoich domach. – Niepokojący jest fakt, iż jedynie 40 proc. ankietowanych zawsze sprawdza wygląd i konsystencję leku przed jego zastosowaniem – wyjaśniają studentki.
Zdaniem dr. n. farm. Artura Beberoka, profesora SUM, bardzo ważne jest, aby każdy pacjent miał świadomość, jak groźne dla zdrowia i życia skutki może nieść ze sobą niewłaściwe przechowywanie środków leczniczych. – Nieprawidłowe przechowanie leków może powodować brak osiągnięcia efektu terapeutycznego. W najgorszym przypadku może ono doprowadzić do zmniejszenia bezpieczeństwa farmakoterapii – podkreśla.
Co dzieje się, gdy lek jest źle przechowywany?
Mogą pojawić się zmiany, które jesteśmy w stanie zauważyć sami, jak np. zmiana w barwie i konsystencji produktu leczniczego. Dlatego niezmiernie ważne jest, aby przed zaaplikowaniem danego leku (syropu, tabletek, czopków itd.) sprawdzić jego wygląd. Jeśli wygląd leku będzie różnił się od pierwotnej postaci, nie wolno go stosować.
– Jedną z podstawowych zasad pozwalających prawidłowo przechowywać leki w warunkach domowych jest odpowiednia interpretacja wskazań producenta dotycząca miejsca i temperatury – tłumaczy prof. Artur Beberok.
Na opakowaniach produktów leczniczych znajdują się następujące zalecenia:
- „przechowywać w temperaturze pokojowej”, co oznacza zakres 15-25 st. C (najczęściej spotykany);
- „przechowywać w chłodnym miejscu”, czyli w temperaturze 5-15 st. C;
- „przechowywać w lodówce”, czyli w temperaturze 2-8 st. C.
Dodatkowo, warto zwrócić uwagę na warunki panujące w danym pomieszczeniu, w którym przechowuje się leki. Starajmy się umieszczać je w szafkach, które nie są narażone na promienie słoneczne oraz na wilgotność. Szafki w kuchni, łazience lub piwnicy nie stanowią dobrej alternatywy. Znacznie lepiej przekształcić jedną z szafek w pokoju na domową apteczkę.
– Kolejną bardzo ważną zasadą, o której musimy pamiętać przed zażyciem każdego leku, jest sprawdzanie jego terminu ważności, określonego i nadrukowanego na opakowaniu przez producenta – tłumaczy Weronika Nogaj, studentka farmacji.
– Nie wolno przyjmować produktów leczniczych po upływie tego czasu, ponieważ może to prowadzić do negatywnych skutków dla zdrowia i życia pacjenta.
– Ponadto, w przypadku niektórych postaci leków, np. kropli do oczu, powinniśmy wyjątkowo przestrzegać zasad dotyczących terminu przydatności do użycia zawartego w ulotce – dodaje Iga Hasiak. – Wynika to z faktu, że podawane do oczu muszą być jałowe, czyli pozbawione drobnoustrojów chorobotwórczych.
Dlatego, jak zauważają studentki farmacji, każdy producent zaleca odpowiedni dla danego produktu leczniczego czas na jego bezpiecznie stosowanie. Po upływie tego czasu w danej postaci leku mogą być obecne mikroorganizmy, co może stanowić zagrożenie dla zdrowia.
Pamiętajmy zatem o sprawdzaniu terminu ważności nadrukowanego na opakowaniu, a także ulotek dołączanych do środków leczniczych.
Co zrobić z przeterminowanymi lekami?
Wielu pacjentów wyrzuca je bezpośrednio do kosza, nie mając świadomości, iż powinni zadbać o ich bezpieczną utylizację. – Dlatego takie produkty lecznicze możemy zanieść bezpośrednio do apteki, która przekaże je odpowiednim instytucjom posiadającym właściwe procedury niszczenia leków niezdatnych do spożycia – informuje Marta Gwóźdź.
Zasad dotyczących prawidłowego przechowywania leków jest bardzo dużo. Pamiętajmy, jak ważne jest przestrzeganie zasad zalecanych przez producentów dotyczących miejsca i czasu spożywania produktów leczniczych i ich bezpiecznej utylizacji. Zawsze można poprosić farmaceutę, aby podpowiedział nam, jak stosować i przechowywać dany lek, aby był dla nas bezpieczny.
