Dwa pierwsze zabiegi stomatologiczne z wykorzystaniem systemu rozszerzonej rzeczywistości CarnaLife Holo przeprowadzili specjaliści ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego pod kierunkiem prof. Małgorzaty Skuchy-Nowak.
Przy użyciu systemu, którego nieodzownym elementem są specjalne gogle pozwalające na trójwymiarową, interaktywną wizualizację danych medycznych pacjenta, specjaliści przeprowadzili zabieg usunięcia zatrzymanego zęba trzonowego, który był przyczyną częstych dolegliwości bólowych i uratowali pacjentkę ze zdiagnozowanym zapaleniem przyzębia przed utratą zębów, wykonując u niej zabieg periodontologiczny.
Rzeczywistość rozszerzona (Augmented Reality – AR), którą wykorzystano podczas tych zabiegów, to obraz świata, który widzimy, tyle że z naniesionymi elementami, w tym przypadku obrazem badania tomograficznego. Pozwala to na uzyskanie dokładnego, trójwymiarowego obrazu struktur szczękowo-twarzowych z uwzględnieniem nie tylko kości i zębów, ale również nerwów przy użyciu gogli Hololens 2. AR nie przenosi nas więc do wirtualnej rzeczywistości (VR), lecz dodaje obiekty do obrazu rzeczywistości, w której się znajdujemy
– tłumaczy prof. Małgorzata Skucha-Nowak, kierownik Zakładu Propedeutyki Stomatologii, prodziekan Wydziału Nauk Medycznych Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Zabrzu.
Wraz z zespołem wykorzystaliśmy tę technologię do planowania przedoperacyjnego, jak również śródoperacyjnego. Integracja technologii rozszerzonej rzeczywistości i wykorzystanie hologramów w planowaniu zabiegu pozwoliło nam lepiej dopasować procedury chirurgiczne. Na tym etapie można wstępnie powiedzieć, iż zastosowanie tego typu innowacyjnych rozwiązań może stanowić sposób, by skrócić procedurę kwalifikacji i planowania zabiegu. Przy wprawnym posługiwaniu się narzędziem może potencjalnie skrócić czas zabiegu, co jest niezwykle istotne dla pacjenta stomatologicznego
– mówi prof. Małgorzata Skucha-Nowak.
Specjalistka jest przekonana, że rozszerzoną rzeczywistość można zastosować nie tylko w obszarze chirurgii stomatologicznej i periodontologii, ale również w stomatologii zachowawczej i endodoncji dzieci i dorosłych, protetyce, ortodoncji i wielu innych dziedzinach. Wraz z zespołem skupia się teraz nad szerszym wykorzystaniem w nich tej nowoczesnej technologii.
Rozszerzona i wirtualna rzeczywistość
Technologia AR zastosowana w systemie CarnaLife Holo pozwala lekarzom na zdecydowanie większą precyzję zarówno podczas planowania zabiegu chirurgicznego, jak i podczas samego jego przebiegu. Holograficzny obraz 3D nakłada się na obraz naturalny i w ten sposób lepiej uwidaczniane jest pole operacyjne, co pozwala z niezwykłą dokładnością przeprowadzić zabieg, np. nie naruszyć okolicznych tkanek i jak najbardziej ograniczyć inwazyjność interwencji chirurgicznej.
Śląski Uniwersytet Medyczny jest pionierem, jeśli chodzi o nowoczesne rozwiązania w stomatologii. Oprócz korzystania z metod rozszerzonej rzeczywistości od kilku lat wykorzystuje też wirtualną rzeczywistość (VR). Zaprojektowany w całości przez pracowników SUM i wdrożony w proces dydaktyczny kierunku lekarsko-dentystycznego Wydziału Nauk Medycznych w Zabrzu “wirtualny gabinet stomatologiczny” jest jedynym tego typu w Polsce nowoczesnym narzędziem edukacyjnym. Odzwierciedla on autentyczny gabinet i realistyczne sytuacje kliniczne. Student nabywa dzięki niemu umiejętności z uwzględnieniem zasad ergonomii, poznaje zakres i czynności wymagane od lekarza dentysty, pozwala mu poznać jego możliwości oraz wybrać właściwe dla siebie rozwiązania.
Wykorzystanie VR w procesie kształcenia studentów uczelni medycznych ma na celu znacznie wcześniejsze niż dotychczas zapoznanie się z problemami klinicznymi, kształtowanie umiejętności krytycznego myślenia, nauki pracy w zespole, nabycia umiejętności kreowania innowacyjnych rozwiązań. Ponadto narzędzie to pozwala na zwiększenie kreatywności studentów, skuteczności osiągania, a potem weryfikacji zakładanych efektów uczenia się, skłonienie do samodzielnego poszukiwania rozwiązań problemów, z którymi spotkają się na swojej drodze zawodowej, a także na zmuszenie studentów do zweryfikowania swojej dotychczasowej wiedzy i umiejętności, co może pozwolić im na indywidualne określenie obszarów do uzupełnienia lub utrwalenia.
Dodatkowo wymaga stałego podnoszenia kompetencji nauczycieli akademickich w obszarach technik innowacyjnych. Nauczyciel dydaktyk przyjmuje rolę osoby wspierającej studenta w poszukiwaniach dostępnych rozwiązań. Student zajmuje miejsce w centrum procesu dydaktycznego i ma możliwość już na etapie nauki przedklinicznej do samodzielnego podejmowania decyzji. Wykorzystanie „wirtualnego gabinetu stomatologicznego” jako jednego z narzędzi dydaktycznych pozwala na samodzielność studentów i rozbudzanie ich kreatywności przy równoczesnym braku ryzyka dla chorego, w symulowanych warunkach klinicznych
– wyjaśnia prof. Małgorzata Skucha-Nowak.
Metody nauczania, które do tej pory istniały w sferze marzeń nauczycieli akademickich, dla studentów Wydziału Nauk Medycznych SUM w Zabrzu stały się rzeczywistością.
Choroby przyzębia i problemy z zębami trzonowymi
Przyczyną chorób przyzębia może być, oprócz czynników ogólnoustrojowych i miejscowych (m.in. genetycznych, schorzeń ogólnych czy warunków anatomicznych), brak właściwej dla danej sytuacji klinicznej higieny jamy ustnej, czyli usuwania zalegających po posiłkach resztek pokarmowych oraz płytki bakteryjnej.
W jamie ustnej człowieka bytuje około 50 miliardów bakterii należących do 300 gatunków. Nie wszystkie biorą udział w procesach chorobowych. Bakterie bytujące w jamie ustnej określa się mianem “oportunistycznych amfibiontów”, czyli mających tzw. dwoisty stosunek do swojego żywiciela – w tym przypadku człowieka. W pewnych warunkach mogą odgrywać rolę nieszkodliwych symbiontów, a w innych rolę patogenną.
Najczęściej w zaawansowanych przypadkach klinicznych schorzeń przyzębia konieczna jest wizyta u specjalisty periodontologa, który zdiagnozuje problem i wskaże optymalne sposoby leczenia. W wielu przypadkach koniecznością staje się jednak zabieg chirurgiczny w obrębie przyzębia. Jest to związane np. z głębokością kieszonek przyzębnych, potrzebą usunięcia zalegającej poddziąsłowej płytki bakteryjnej wraz z jej toksynami i obumarłym nabłonkiem.
O stan jamy ustnej należy dbać od momentu urodzenia dziecka. Brak właściwej higieny jamy ustnej prowadzi bowiem do próchnicy, tworzenia się aft, czy grzybicy. Z danych NFZ wynika, że próchnica jest chorobą pojawiającą się w pierwszym roku życia dziecka. Występuje u 35–50 proc. dzieci między 2. a 3. rokiem życia. Zwiększa się do 56-60 proc. u 3,- 4-latków. Niestety niemal 90 proc. 12-latków w Polsce ma próchnicę, co potem przekłada się na poważne problemy w dorosłym życiu. Problemy jamy ustnej wpływają na stan całego organizmu w każdym wieku.
Szczególnie powinny uważać kobiety w ciąży, by nie dopuścić do powstania stanu zapalnego w obrębie jamy ustnej, który może mieć negatywny wpływ na przebieg ciąży
– dodaje ekspertka ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.
Spore problemy nastręczają również ostatnie zęby trzonowe, do których zaliczamy ósemki. Ich proces wyrzynania się, położenia w kości i specyficznej lokalizacji w okolicy kąta żuchwy i guza szczęki są niejednokrotnie przyczyną szeregu kłopotów dla pacjentów i pojawiają się wskazania, aby je chirurgicznie usunąć. Można to zrobić przy użyciu systemu rozszerzonej rzeczywistości CarnaLife Holo, przetestowanego z sukcesem przez specjalistów z Wydziału Nauk Medycznych Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Zabrzu.
