Rozstanie rodziców to dla dziecka zawsze traumatyczne przeżycie. Jeśli w jego wychowaniu uczestniczyła dotąd zarówno mama, jak i tata, to rozstanie rodziców może okazać się dla niego szokiem. Jak pomóc mu przejść przez ten trudny okres?
Dorośli powinni dołożyć wszelkich starań, by ich rozstanie w jak najmniejszym stopniu zaważyło na psychice dziecka. Mimo że decyzja o rozstaniu zapewne odbije się na całej rodzinie, to warto wiedzieć, jak przygotować dziecko do tego trudnego doświadczenia i pomóc mu przejść przez jeden z najtrudniejszych okresów w jego życiu.
Zanim się rozwiedziemy
Zanim rodzice oznajmią dziecku, że się rozstają, powinni się do tej rozmowy dobrze przygotować. Maluch na pewno nie powinien być świadkiem kłótni, podczas których rodzice w burzliwej atmosferze ustalają warunki rozstania. Najlepiej spisać wszystkie wspólne decyzje, aby jednogłośnie oznajmić zmiany, jakie czekają całą rodzinę po rozwodzie.
Oczywiście najlepiej jest, jeśli rodzice rozchodzą się w zgodzie, bo dzięki temu możliwe jest umówienie wszystkich kwestii na spokojnie, bez niepotrzebnych napięć. Przede wszystkim trzeba ustalić, z kim maluch będzie mieszkał i jak często będzie widywał się z drugim rodzicem
Niestety nie zawsze rodzice są w stanie rozejść się w zgodzie. Czasem proces ten jest bardzo burzliwy – tam, gdzie emocje biorą górę, najlepiej spróbować porozumieć się przy udziale osób trzecich. W takiej sytuacji warto pomyśleć o ustaleniu wszystkich kwestii przy pomocy mediatora rodzinnego. Najważniejsze jest jednak dobro dziecka, dlatego priorytetem dla rodziców powinno być zaoszczędzenie mu niepotrzebnego stresu i napięć. Tym, czego rozwodzący się małżonkowie powinni zdecydowanie unikać, są krzyki i awantury w domu, których dziecko jest często biernym słuchaczem.
Jedna z najtrudniejszych rozmów w życiu
Gdy wszystkie ustalenia są już przygotowane i spisane, należy przystąpić do rozmowy z dzieckiem. Ważne, aby była ona przeprowadzona wspólnie przez oboje rodziców – na spokojnie i bez zbędnych emocji, ponieważ dziecko już i tak wystarczająco się stresuje. Jeśli dziecko jest już starsze, należy potraktować je po partnersku i z należytym szacunkiem. Nie oszukiwać, ale w miarę możliwości szczerze wyjaśnić przyczyny rozstania. Dla niego najważniejsze jest w tym momencie zapewnienie, że rodzice nadal będą go kochać tak samo jak dotąd, będą je wspierać i opiekować się nim, mimo że nie będą już mieszkać razem. Trzeba zdać sobie sprawę, że gdy rodzice się kłócą, ich dzieci często myślą, że to ich wina. Koniecznie należy więc je zapewnić, że tak nie jest.
Należy być jednak bardzo ostrożnym i uważnym – w czasie rozwodu, gdy dziecku burzy się cały świat, może być ono bardzo wrażliwe – nerwowe lub agresywne, a czasem zupełnie zamknięte w sobie i wycofane. Do obowiązków rodziców należy więc baczne obserwowanie jego zachowania, a każda różnica zachowaniu powinna skłonić mamę i tatę do szybkiej reakcji. Zmiany te mogą być widoczne niemal w każdej sytuacji, np. w postaci braku apetytu, problemów ze snem czy moczeniem się w nocy.
Konieczna może być pomoc psychologa
Rozwód to duża zmiana i trudna sytuacja dla całej rodziny – nie tylko samych małżonków. Nagle idealnie poukładany w małej głowie świat rozsypuje się.
Oczywiście dzieci różnie reagują – zależy to od ich wieku, świadomości, osobowości, odporności na stres, czy stylu, w jakim rozwodzą się rodzice. Jedne mogą mniej odczuć negatywne skutki, inne bardziej. Dlatego rozchodzący się małżonkowie powinni zapewnić dziecku emocjonalne wsparcie na każdym etapie tego trudnego procesu. W tym celu korzystne, a czasem nawet konieczne, może okazać się pójście z dzieckiem do terapeuty lub psychologa. Jego zadaniem będzie przeprowadzenie go przez ten wymagający i obciążający okres, tak aby jak najszybciej zaadaptowało się do nowej sytuacji. Musimy być świadomi, że źle przeprowadzony rozwód może na trwałe pozostawić ślad w psychice dziecka, a w konsekwencji wpływać na trudności w nawiązywaniu przez nie relacji, problemy z zaufaniem, a w obawie, by nie powtórzył się scenariusz rodziców – nawet lęk przed budowaniem długoletnich związków. Rozwód to niemal zawsze stres dla dziecka, dlatego sesje z psychologiem często są jedynym sposobem, by zapewnić mu poczucie bezpieczeństwa i wsparcie emocjonalne.
Paulina Mikołajczyk, psycholog z Centrum Medycznego Damiana
Co po rozwodzie?
Po rozwodzie należy pamiętać, aby przestrzegać danego dziecku słowa. Jeśli rodzice są coraz rzadziej obecni w jego życiu, może być to dla niego bolesny cios.
Psycholog Paulina Mikołajczyk radzi, by starać się nie zawieść zaufania dziecka. Bo jeśli rodzice kolejny raz odwołają wspólny weekend, ono z pewnością poczuje się oszukane. To szczególnie ważne, gdy któryś rodzic wiąże się z nowym partnerem, który także ma dzieci.
Jeśli całą swoją energię i zaangażowanie przelejemy na nową rodzinę – nasza pociecha na pewno mocno to odczuje. Dlatego poważnie podejdźmy do sytuacji i jeśli przed rozwodem na coś się umówiliśmy, dopilnujmy, żeby dotrzymywać danych obietnic. W przeciwnym razie dziecko będzie miało do nas duży żal, który może doprowadzić do osłabienia, a nawet całkowitego zerwania relacji.
Paulina Mikołajczyk, psycholog z Centrum Medycznego Damiana
