“Unikaj picia kawy” – słyszą osoby borykające się z chorobą refluksową lub innymi zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi. Tyle że opinie o szkodliwym wpływie tego napoju na układ pokarmowy nie znajdują potwierdzenia w badaniach naukowych.
Okazuje się, że kawa nie tylko nie szkodzi, ale może wręcz wspierać pracę przewodu pokarmowego i działać pozytywnie na różnorodność mikroflory naszych jelit.
Przeczytaj także: Kawa: co o jej korzystnym działaniu mówią najnowsze badania?
Jak układ pokarmowy „dogaduje się” z układem nerwowym
Zakończenia układu nerwowego, mieszczące się w układzie pokarmowym, odbierają sygnały wytwarzane przez bakterie jelitowe. Przekazują one do mózgu informacje na temat trawienia czy perystaltyki jelit, służąc regulacji tych procesów. Gdy z kolei dużo się dzieje w naszej głowie – przeżywamy silne emocje albo czymś się martwimy – nasz układ pokarmowy również to odczuwa. Mówi się wtedy, że czujemy „węzeł” w brzuchu.
Jak wyjaśnia prof. Ewa Stachowska z Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, specjalistka z dziedziny żywienia człowieka, dzieje się tak za sprawą hormonu stresu – kortyzolu, który ma wpływ regulujący na skład bakterii jelitowych.
Co jeść, żeby ulżyć jelitom?
Jak zauważa prof. Stachowska, składniki naszej diety mogą mieć istotny wpływ na jakość komunikacji mózg-jelita.
„Nasz pokarm jest jedną z fizjologicznych składowych, pełniących dla bakterii funkcję regulacyjną. Jeśli jemy mądrze, wspieramy rozwój tych mikroorganizmów, których końcowe metabolity służą naszemu zdrowiu” – przekonuje prof. Ewa Stachowska.
W takim mądrym żywieniu, najbardziej korzystnym dla mikrobioty jelitowej, specjalistka zaleca największy udział żywności pochodzenia roślinnego, która zapewnia dużą podaż błonnika, mniejszą zawartość produktów pochodzenia zwierzęcego i marginalną ilość pokarmów wysoko przetworzonych. Według prof. Stachowskiej pomocne może być też stosowanie reguły 3 P, zgodnie z którą w diecie powinny znajdować się produkty probiotyczne, prebiotyczne i związki polifenolowe.
Kawa jako prebiotyk i źródło błonnika
Wśród elementów codziennej diety, które spełniają założenia reguły 3 P, prof. Stachowska wymienia m.in. kiszonki, kefiry, fermentowane soki (czyli żywność probiotyczną), warzywa, owoce i pełnoziarniste pieczywo, będące źródłem błonnika, a także kawę, herbatę i kakao – bogate w polifenole regulujące liczbę wolnych rodników. Kawa, z uwagi na zawartość włókien, czyli błonnika, jest zaliczana również do grupy prebiotyków.
Specjalistka tłumaczy, jakie korzyści wynikają z tego połączenia. „Kawa, będąc reprezentantem dwóch P, czyli polifenoli i prebiotyków, wspiera różnorodność i równocenność bakterii. Szczególnie dobrze działa na prawidłową liczebność gatunków Lactobacillus i Bifidobacterium, które produkują m.in. cząsteczki o charakterze neurokompetentnym. Przyczynia się również do tego, że nie namnażają się bakterie patogenne, niektóre Clostridium i Enterococcus. Kawa ma więc działanie tonizujące – sprawia, że człowiek czuje się dobrze” – mówi prof. Ewa Stachowska.
Badania naukowe dowiodły, że kawa nie wywołuje chorób przewodu pokarmowego, więc zupełnie bezpodstawnie łączy się ją z refluksem czy wrzodami żołądka. Poza tym nie zwiększa ryzyka ich wystąpienia, a w niektórych przypadkach może działać profilaktycznie i ochronnie. Wykazano, że picie kawy w umiarkowanych ilościach (od 3 do 5 filiżanek dziennie) może przyczyniać się do niższego ryzyka zachorowania na nowotwór, zwłóknienie i marskość wątroby.
Kawa korzystna dla pacjentów po operacjach brzusznych
Okazuje się, że w kontekście układu pokarmowego kawa może służyć nie tylko bakteriom jelitowym. Prof. Stachowska podaje przykład stosowania tego napoju po operacjach wykonywanych w jamie brzusznej (np. po resekcji jelita grubego czy cesarskim cięciu) w celu przywróceniu funkcji jelit porażonych lekami stosowanymi podczas zabiegu.
Materiały źródłowe:
1. Kawa a zdrowie układu pokarmowego: https://kawaizdrowie.pl/pl/kawa-i-zdrowie/kawa-a-zdrowie-ukladu-pokarmowego
2. Utrzymuj jelita w równowadze! Pomoże ci w tym kawa, rozmowa z profesor Ewą Stachowską, specjalistą z dziedziny żywienia człowieka, kierującą obecnie Zakładem Żywienia Człowieka i Metabolomiki Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie: https://kawaizdrowie.pl/pl/o-projekcie/dla-mediow/utrzymuj-jelita-w-rownowadze-pomoze-ci-w-tym-kawa
