Naukowcy nie mają już najmniejszych wątpliwości, że istnieje ścisły związek między bakteriami powodującymi choroby przyzębia a chorobą Alzheimera i wieloma innymi poważnymi schorzeniami.
Najnowsze doniesienia na ten temat zaprezentowano podczas konferencji prasowej “Zdrowe dziąsła, piękny uśmiech”, zorganizowanej przez Polskie Towarzystwo Stomatologiczne z okazji Światowego Dnia Zdrowych Dziąseł.
Choroby dziąseł a zdrowie ogólne
Zapalenie dziąseł, zapalenie przyzębia i periimplantitis to przewlekłe stany zapalne przyzębia, które w krajach rozwiniętych, do których zaliczana jest również Polska, dotykają osiem na 10 osób w wieku 35 lat i więcej[1]. Wyniki badań epidemiologicznych przeprowadzonych kilka lat temu w naszym kraju pod kierownictwem prof. Renaty Górskiej wykazały, że odsetek osób ze zdrowym przyzębiem oscyluje pomiędzy 1,6 proc. w grupie wiekowej 35-44 lat i 0,8 proc. w grupie 65-74-latków. Średnio więc tylko ok. 1 proc. Polaków nie ma problemów z dziąsłami. Pozostali potrzebują ukierunkowanego leczenia stomatologicznego z zastosowaniem zabiegów profilaktyczno-leczniczych albo profesjonalnego leczenia periodontologicznego. Specjalistycznego leczenia wymaga, w zależności od grupy wiekowej, aż od 20 do 30 proc. Polaków.
Jak podkreślają stomatolodzy, zbyt często lekceważymy zmiany próchnicowe oraz choroby przyzębia atakujące naszą jamę ustną. Świadomość społeczna dotycząca chorób przyzębia jest wciąż niewielka, choć istnieją dowody naukowe na związek tych chorób z cukrzycą, przewlekłą chorobą nerek, chorobami układu krążenia, reumatoidalnym zapaleniem stawów i wieloma innymi poważnymi chorobami ogólnymi.
Związek chorób przyzębia z chorobą Alzheimera
Ostatnie doniesienia naukowe wskazują na związek między bakteriami powodującymi zapalenie przyzębia a chorobą Alzheimera. Według opublikowanych na początku tego roku wyników badań, przeprowadzonych przez naukowców ze Stanów Zjednoczonych, Polski, Australii i Nowej Zelandii, jedna z głównych bakterii odpowiedzialnych za ciężki przebieg choroby przyzębia – Porphyromonas gingivalis, która posiada niezwykłą zdolność przylegania i wnikania do komórek nabłonka, jest powiązana z chorobą Alzheimera[2]. Naukowcy wykazali w badaniu na myszach, że zakażenie jamy ustnej tą bakterią powoduje pojawienie się jej w mózgu i zapoczątkowanie uszkodzenia tkanki mózgowej.
W tym interesująco zaplanowanym badaniu naukowcy byli w stanie wykazać, że gdy myszy infekowano P. gingivalis, produkowane przez nie toksyczne proteazy pojawiły się w mózgu, korelując z podwyższonym stężeniem białka tau i beta amyloidu – dwóch kluczowych w patogenezie choroby Alzheimera białek – mówi prof. Maria Barcikowska, przewodnicząca Sekcji Alzheimerowskiej Polskiego Towarzystwa Neurologicznego.
Opracowano już cząsteczkę neutralizującą szkodliwe działanie bakterii P. gingivali na mózg. Na razie jej działanie potwierdzono w badaniach laboratoryjnych, ale dalsze badania są już w toku. W przypadku ich pomyślnego przebiegu istnieje nadzieja na stworzenie skutecznej metody leczenia choroby Alzheimera.
Od ponad 15 lat nie opracowano żadnej nowej metody leczenia demencji, dlatego ważne jest, aby przetestować jak najwięcej podejść w celu zwalczania chorób takich jak choroba Alzheimera. Istotne jest też, abyśmy dokładnie ocenili wszystkie nowe potencjalne metody leczenia i prewencji pod kątem bezpieczeństwa dla ludzi. Będziemy musieli zobaczyć wynik trwającego badania, zanim dowiemy się więcej o jego potencjale jako leczenia choroby Alzheimera – komentuje prof. Maria Barcikowska.
Pięć zasad prawidłowego mycia zębów
Jak podkreśliła dr n.med. Beata Golan, dyrektor ds. naukowych Instytutu Blend-a-med Oral-B, domowa higiena jamy ustnej jest kluczowa w profilaktyce chorób przyzębia. Odpowiedni dobór pasty czy szczoteczki do zębów może być znacznie ważniejszy niż mogłoby się wydawać.
Krwawiące dziąsła są przede wszystkim efektem niewłaściwego oczyszczania zębów – zbyt krótkiego czasu szczotkowania, zbyt małej liczby szczotkowań w ciągu dnia lub nieumiejętnie stosowanej techniki szczotkowania. Dane z badania wykonanego w 2018 roku podczas akcji “Po Pierwsze Zdrowie” przez prof. Górską i wsp. pokazały, że 5 proc. osób badanych nie szczotkowało zębów w ogóle, a kolejne 15 proc. wykonywało tę czynność raz w tygodniu. Natomiast 40 proc. nie używało nici dentystycznej – powiedziała dr Beata Golan.
W jaki sposób powinniśmy więc szczotkować nasze zęby, aby robić to prawidłowo?
Z pomocą, jak podkreślają lekarze, przychodzą nam nowoczesne technologie. Funkcje, w które wyposażone są nowoczesne szczoteczki do zębów, zaprojektowane zostały w taki sposób, aby wszystkie zasady prawidłowego mycia zębów stały się integralną częścią naszego szczotkowania. Pomagają one w dokładnym oczyszczaniu zębów, a dzięki swoim właściwościom mają również szansę stać się naszym prywatnym asystentem w obszarze higieny jamy ustnej.
Istnieje kilka podstawowych zaleceń dotyczących prawidłowego mycia zębów, których należy przestrzegać. Oto one:
- Zęby należy szczotkować minimum dwa razy dziennie, rano i wieczorem.
- Mycie zębów powinno trwać 2 minuty, jeśli używamy szczoteczki elektrycznej i 3 minuty, jeśli używamy szczoteczki manualnej.
- Każdy obszar jamy ustnej, w tym również tylne zęby, powinien być szczotkowany z taką samą starannością.
- Ze względu na moc czyszczenia, należy używać szczoteczek elektrycznych, najlepiej z okrągłą główką, ponieważ ich kształt, zbliżony do profesjonalnych narzędzi dentystycznych, pozwala nie tylko w pełni objąć całą powierzchnię zęba, ale również dociera do przestrzeni międzyzębowych.
- Końcówki szczoteczek elektrycznych wymieniane powinny być co 3 miesiące.
“Zdrowe dziąsła, piękny uśmiech”, hasło tegorocznego Światowego Dnia Zdrowych Dziąseł, zwraca uwagę na jeszcze jeden aspekt dbania o zdrowe dziąsła – estetykę. Zadbane, zdrowe dziąsła są podstawą pięknego, promiennego uśmiechu, który sprawia, że czujemy się bardziej atrakcyjni oraz pewni siebie.
Zdrowe dziąsła sprawiają, że nasz uśmiech jest piękniejszy! Dodatkowo, zęby zachowane w odpowiedniej linii dziąseł, w naturalny sposób kształtują nasze rysy twarzy. Dzięki zdrowemu uśmiechowi jesteśmy bardziej przebojowi, pewni siebie i nie boimy się szczerze okazywać naszej spontanicznej radości – stwierdziła prof. Lior Shapira, koordynator Światowego Dnia Zdrowych Dziąseł 2019.
[1] Jańczuk Z., Ciągło A.: Podstawy epidemiologii chorób narządu żucia. Centrum Edukacji Medycznej, Warszawa, 1999.
[2] Science Advances: “Poryphyromonas gingivalis in Alzheimer’s disease brains: Evidence for disease causation and treatment with small molecule inhibitors”.
