Zapalenie zatok, krtani czy oskrzeli, kaszel, zaostrzenie alergii lub astmy – z takimi schorzeniami pediatrzy i alergolodzy przyjmują dzieci wdychające trucizny z powietrza. Dorośli trafiają do kardiologów, pulmonologów i onkologów.
Najnowsze wyniki badań wskazują, że trucizny unoszące się w powietrzu najbardziej szkodzą osobom starszym, przewlekle chorym, kobietom w ciąży i dzieciom.
O zanieczyszczeniach mówi się od lat, ale dopiero od niedawna z czołówek wielu gazet nie schodzi temat smogu. Zwłaszcza że pojawia się coraz więcej dowodów na jego szkodliwe działanie na organizm. Z jego powodu co roku umiera w Polsce około 48 tys. osób!
Co nam najbardziej szkodzi?
Wdychając codziennie kilkanaście metrów sześciennych powietrza, narażamy nasz układ oddechowy na nieustające odpieranie ataku ze strony różnych agresorów. Jednak najbardziej szkodliwe są dla niego drobne cząsteczki: pyły zawieszone PM10 i PM2,5, ozon, tlenki azotu, węglowodory aromatyczne pochodzące ze spalania śmieci i benzyny, lotne związki organiczne. Wobec nich nasz odruch kaszlowy, który nieźle sobie radzi z większymi cząsteczkami, np. pyłkami, jest bezbronny. Na dodatek część tych trucizn przedostaje się do krwiobiegu. Wywołują stan zapalny w organizmie, z powodu którego dochodzi do uszkodzenia różnych tkanek i narządów.
Serce, płuca i mózg
Dwa największe towarzystwa naukowe lekarzy zajmujących się leczeniem chorób płuc wydały niedawno wspólne stanowisko w sprawie negatywnych skutków zdrowotnych zanieczyszczeń powietrza. Pediatra i immunolog kliniczny z Kliniki Alergologii i Pneumonologii Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, dr hab. n. med. Wojciech Feleszko, mówi, że po przeczytaniu tego dokumentu nawet on był zaskoczony, że jest ich tak dużo.
O tym, że smog atakuje układ oddechowy, już wiedzieliśmy. Okazuje się jednak, że wpływa również na cukrzycę typu 1 i 2, zwiększone ciśnienie krwi, sprzyja chorobie zakrzepowej, a dysfunkcja śródbłonka, która do tego prowadzi, wpływa również na ośrodkowy układ nerwowy, powodując niedokrwienny udar mózgu. Smog wpływa również na choroby neurodegeneracyjne i układ sercowo-naczyniowy, zwiększa ryzyko przedwczesnych porodów i obniżonej masy urodzeniowej – wylicza doc. Feleszko.
Dla niego najbardziej wstrząsająca była informacja o działaniu smogu na ośrodkowy układ nerwowy. W ostatnim czasie pojawiają się dane, z których wynika, że dzieci urodzone przez matki narażone na wdychanie toksycznego powietrza mają niższy iloraz inteligencji, wyższy poziom niepokoju, gorszą pamięć, zaburzenia poznawcze, częściej chorują na depresję, mają stany lękowe i zaburzenia ze spektrum autyzmu.
W 2013 roku w renomowanym czasopiśmie naukowym “Lancet Oncology” opublikowano artykuł, z którego wynika, że związki chemiczne zawieszone w atmosferze przyczyniają się również do rozwoju nowotworów, i nie chodzi tylko o raka płuc.
Jak chronić się przed smogiem?
- Sprawdzaj jakość powietrza, korzystając z aplikacji Airlay (www.airlay.com) i Air Matters (podaje regularnie poziom zanieczyszczeń powietrza).
- Oddychaj przez nos – to naturalny filtr powietrza.
- Pij napoje i płucz nos – część zanieczyszczeń przyklei się do ściany śluzówki gardła, dzięki czemu nie trafi do płuc.
- Jeśli stężenie zanieczyszczeń jest bardzo wysokie, lepiej pozostań w domu.
- Unikaj podróżowania autem w czasie smogu – stojąc w korku, wdychasz znacznie więcej zanieczyszczeń, niż osoba idąca obok ciebie chodnikiem lub jadąca rowerem po oddalonej 1,5-2 m od głównej arterii ścieżce rowerowej.
- Unikaj ruchliwych ulic.
- Jeśli okna twojego mieszkania wychodzą na ulicę – nie otwieraj ich.
- Oczyszczaj powietrze w domu atestowanym urządzeniem, które oprócz zanieczyszczeń przedostających się przez okna i drzwi, usunie kurz, pyłki, grzyby, pleśnie, baterie, wirusy i sierść zwierząt.
Dla kogo smog jest szczególnie niebezpieczny?
- dla osób w podeszłym wieku;
- dla chorych na serce;
- dla chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc i inne przewlekłe choroby układu odechowego;
- dla astmatyków;
- dla alergików;
- dla kobiet w ciąży;
- dla dzieci, zwłaszcza noworodków i niemowląt.
