Z inicjatywy Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej powstała „Karta praw pacjenta z zaćmą”. Ma ona zwiększyć świadomość chorych na zaćmę, jak mogą wpłynąć na jakość swojego leczenia.
Dokument podkreśla prawo do leczenia zgodnego z aktualną wiedzą medyczną, pełnej informacji o wszystkich dostępnych metodach leczenia oraz do współdecydowania o zastosowanych podczas operacji usunięcia zaćmy wyrobach medycznych, w tym zwłaszcza soczewkach wewnątrzgałkowych.
Stworzenie „Karty praw pacjenta z zaćmą” miało na celu przede wszystkim wyodrębienie z całego zestawu uniwersalnych praw pacjenta takich, które są najbliższe problemom chorych na zaćmę. Dokument powinien przyczynić się do polepszenia jakości leczenia i życia pacjentów z zaćmą w Polsce – tłumaczą inicjatorzy powstania dokumentu.
Podstawowym prawem chorego na zaćmę jest uzyskanie od personelu medycznego świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością, zgodnych ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej oraz zasadami etyki zawodowej. Kwalifikacja do zabiegu usunięcia zaćmy powinna odbywać się zgodnie ze standardami Polskiego Towarzystwa Okulistycznego, co oznacza, że decyzję o skierowaniu na operację powinien podjąć lekarz po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu i ocenie, dokonanej wspólnie z chorym, czy zaćma utrudnia mu codzienne funkcjonowanie, prowadzając do stopniowej utraty samodzielności. Na tej podstawie chory powinien zostać zapisany w kolejce do zabiegu.
Podstawą kwalifikacji do zabiegu na pewno nie może być ostrość wzroku pacjenta – podkreśliła prof. Iwona Grabska-Liberek, prezes Polskiego Towarzystwa Okulistycznego, kierownik Kliniki Okulistyki CMKP w Szpitalu Klinicznym im. prof. Orłowskiego w Warszawie, podczas dzisiejszej konferencji prasowej, na której ogłoszono “Kartę praw pacjenta z zaćmą”.
Po przyjęciu do szpitala na zabieg usunięcia zaćmy pacjent ma prawo do współdecydowania o tym, jakie wyroby medyczne zostaną u niego zastosowane. Chodzi przede wszystkim o sztuczną soczewkę, która ma zastąpić niespełniającą dobrze swoich funkcji soczewkę naturalną.
Choć w polskim prawie nie ma przepisu zakazującego dopłat do nowoczesnych soczewek wieloogniskowych lub torycznych, NFZ refunduje jedynie wszczepienie soczewki jednoogniskowej, umożliwiającej dobre widzenie do dali lub do bliży, przez co pacjent po zabiegu nadal będzie musiał używać okularów. Nie ma możliwości dopłacenia do takiej, dzięki której nie musiałby już nosić okularów. Nie dotyczy to jednak zabiegów wykonywanych na podstawie dyrektywy transgranicznej np. w Czechach. Tam pacjent może sobie wybrać taką soczewkę, która najlepiej będzie odpowiadała na jego potrzeby, czyli przy okazji usunięcia zaćmy wyleczy mu np. astygmatyzm. NFZ pokryje koszty wszczepienia soczewki jednoogniskowej, a różnicę w cenie pacjent pokryje z własnej kieszeni.
Chorzy na zaćmę powinni zdawać sobie sprawę z tego, że nawet ta najprostsza (najtańsza) soczewka jednoogniskowa może mieć różne parametry. Wiedząc o tym, powinni wybrać taki ośrodek, gdzie wszczepiane są soczewki hydrofobowe, asferyczne, z filtrami UV i światła niebieskiego, które chronią siatkówkę oka.
Pacjenci z zaćmą mają również prawo do informacji na temat swojego stanu zdrowia oraz wszystkich dostępnych możliwości leczenia, zarówno refundowanych, jak i nierefundowanych przez NFZ. Mają również prawo wiedzieć, z jakich materiałów korzysta dany ośrodek podczas wykonywania operacji. Zdarza się bowiem (również w ośrodkach prywatnych), że materiały jednorazowego użytku są wykorzystywane wielokrotnie. Tymczasem odpowiednia jakość i bezpieczeństwo zabiegu pozwala uniknąć powstania zaćmy wtórnej i konieczności kolejnej interwencji medycznej. Ważny jest również czas otrzymania świadczenia – im jest on krótszy, tym choroba ma mniejszy wpływ na obniżenie jakości życia.
Pacjent powinien otrzymać taki zakres informacji, który pozwoli mu na podjęcie świadomej decyzji dotyczącej wyboru ośrodka i leczenia – podkreśliła prof. Dorota Karkowska, ekspertka Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, autorka “Karty praw pacjenta z zaćmą”.
Obecna na konferencji Małgorzata Pacholec, dyrektor Instytutu Tyflologicznego Polskiego Związku Niewidomych, stwierdziła, że wielu chorych nie wie nawet, o co zapytać lekarza. “Karta praw pacjenta z zaćmą” im w tym pomoże.
Z moich doświadczeń wynika, że pacjenci nie mają podstawowej wiedzy na temat leczenia zaćmy. Nie wiedzą, że efekt leczenia zależy od wielu czynników, na które mogą mieć wpływ. Jestem przekonana, że wyedukowany pacjent ma większą szansę na uratowanie widzenia, a nawet jego poprawę. Dlatego popieram wszelkie działania stawiające potrzeby pacjentów w centrum uwagi – stwierdziła Małgorzata Pacholec.
W opinii prof. Doroty Karkowskiej “Karta praw pacjenta z zaćmą” wskazuje przede wszystkim na ogromną rolę samego chorego w procesie leczenia.
Prawo dostępu do kompleksowej informacji, umożliwiającej podjęcie świadomej decyzji dotyczącej leczenia oraz możliwość współdecydowania o zastosowanych wyrobach medycznych, to kwestie priorytetowe dla tej grupy chorych. Dokument zwraca również uwagę na możliwość wnioskowania o przyspieszenie zabiegu usunięcia zaćmy w przypadku nagłego pogorszenia stanu zdrowia – tłumaczyła dziennikarzom.
Prezes Polskiego Związku Niewidomych zaznaczyła, że z zawartych w “Karcie praw pacjenta z zaćmą” uprawnień dla chorych wynikają jednocześnie obowiązki dla tzw. świadczeniodawców, czyli ośrodków, które zajmują się diagnozowaniem i leczeniem pacjentów z zaćmą. Powinny one zrozumieć, że tylko wyedukowany pacjent może podjąć świadomą decyzję.
Więcej informacji o prawach pacjenta (nie tylko z zaćmą) na stronie www.prawapacjenta.eu
