Leczenie ortodontyczne. Jaki aparat wybrać dla dziecka?

Leczenie ortodontyczne. Jaki aparat wybrać dla dziecka?

Fot. Pixabay.com

Nieprawidłowy zgryz kształtuje się w dzieciństwie. To najlepszy czas, aby rozpocząć leczenie ortodontyczne. Jeśli widzisz, że twoje dziecko ma nierówne zęby, niewyraźnie mówi lub oddycha przez usta, wybierz się z nim do ortodonty.

Leczenie ortodontyczne najlepiej rozpocząć jeszcze w okresie dynamicznego wzrostu dziecka, czyli między 9. a 14. rokiem życia. American Association of Orthodontists i American Dental Association zalecają, by na pierwszą konsultację ortodontyczną udać się już z siedmiolatkiem, nawet jeśli posiada jeszcze zęby mleczne lub mieszane. Zgryz w tym wieku jest najbardziej plastyczny i szybko się rozwija, dzięki czemu efekty leczenia są najlepsze, a koszty niższe.  Dziecko ma słabiej uwapnione zęby, a co za tym idzie, bardziej podatne na zmiany.

Jak rozpoznać nieprawidłowy zgryz?

W prawidłowym zgryzie zęby górne są wyrównane z dolnymi, nie są wychylone, nie nachodzą na siebie, nie ma pomiędzy nimi szpar. Dziecko może swobodnie domknąć usta, nie podrażnia sobie błon śluzowych od strony policzków czy warg krzywo wyrośniętymi zębami. Warto obserwować rozwój zgryzu malucha i jeśli coś nas niepokoi, udać się ortodonty. Lekarz zdiagnozuje potencjalne problemy, ich źródło oraz zdecyduje, kiedy rozpocząć leczenie, aby ustrzec się dłuższego i bardziej inwazyjnego leczenia w przyszłości, w tym np. interwencji chirurgicznej. U najmłodszych pacjentów leczenie trwa przez cały okres wzrostu. Wada sama nie zniknie, wręcz przeciwnie – będzie się pogłębiać, np. krzywo rosnące zęby mogą skrzywić pozostałe – wyjaśnia lek. stom. Robert Białach, zajmujący się ortodoncją w klinice Stankowscy & Białach Stomatologia w Poznaniu.

To nieprawda, że krzywe zęby nie przeszkadzają dzieciom. Czasami u 10-latka mogą powodować kompleksy, przez które nie będzie się chciał uśmiechać. Mimo tok leczenie ortodontyczne najpopularniejsze jest wśród nastolatków. Szacuje się, że 70 proc. z nich wymaga korekty wad zgryzu.

Z aparatami stałymi warto poczekać do 13.-15. roku życia, ponieważ wtedy mamy już prawie wszystkie zęby stałe. Wcześniej możemy wspomagać się klasycznymi aparatami ruchomymi – dodaje Robert Białach.

Jaki aparat dla mojego dziecka?

W ramach diagnostyki lekarz może zlecić wykonanie zdjęcia RTG cefalometrycznego oraz pantomograficznego. Wybór aparatu zależy od wieku pacjenta oraz rodzaju wady. Od tego zależy również długość leczenia – trwa ono średnio od 18 do 36 miesięcy.

Aparaty ruchome, czyli wyjmowane aparaty tymczasowe, które zakłada np. tylko na noc lub na kilka godzin dziennie, to najczęstsza metoda korekty wad zgryzu u dzieci. Składają się z plastikowej płytki przylegającej do podniebienia oraz drucików, które nachodzą na zęby. Za pomocą specjalnego mechanizmu rodzic może regulować, z jakim naciskiem aparat działa. Aparatem ruchomym można korygować zbyt wąską szczękę, zredukować łagodne wady zgryzu, np. szpary między zębami, jednak nie wyleczy on bardziej zaawansowanych wad zgryzu. Można je stosować już u dzieci z uzębieniem mlecznym i mieszanym. Stosowane są również jako aparaty retencyjne (retainery) dla podtrzymania efektu terapii aparatem stałym. Aparat ruchomy kosztuje od 500 do 1000 zł, do tego trzeba dodać koszty wizyt kontrolnych.

Aparaty ligaturowe to aparaty składające się z zamków, ligatur (gumek mocowanych na zamkach) oraz łuków. Stosuje się je u pacjentów, którzy mają już zęby stałe. Mogą to być aparaty klasyczne, z metalowymi zamkami (np. ze stali nierdzewnej), aparaty estetyczne (np. ceramiczne, z kryształu górskiego – ich zamki są białe lub przezroczyste), aparaty bezligaturowe oraz aparaty lingwalne (językowe), gdzie zamki zamocowane są od strony podniebienia. Koszt: 2500 zł za jeden łuk + wizyty kontrolne.

Invisalign to alternatywa dla tradycyjnych aparatów ruchomych. Zamiast tradycyjnego aparatu z drucikami, zęby koryguje nakładka wykonana z przezroczystego, termoplastycznego materiału SmartTrack. Naciska ona na zęby, przemieszczając je stopniowo do pożądanej pozycji. Nakładkę należy nosić minimum 22 godziny na dobę, można ją zdjąć tylko do szczotkowania oraz przed jedzeniem i piciem.

Specjalnie z myślą o nastolatkach stworzono wersję Invisalign Teen. Cechuje ją wygoda i wysoka precyzja działania. Nastoletni pacjent podczas leczenia za pomocą Invisalign odczuwa mniejszy ból, może pozostać aktywny, spożywać całe jabłka, orzechy, popcorn, gumy do żucia, czy lepkie produkty, które przy stałych aparatach nie są zalecane, ponieważ mogą uszkodzić ich mechanizm. Nakładki są słabo widoczne na zębach, dzięki czemu nastolatek nawet w aparacie może swobodnie się uśmiechać.

Pacjent po wcześniejszym komputerowym badaniu zgryzu dostaje od stomatologa komplet nakładek, które stopniowo wymienia. Mają one wiele udogodnień dla nastolatka, np. posiadają niebieskie wskaźniki, które w miarę używania blakną, umożliwiając rodzicom, nastolatkowi oraz lekarzowi ocenę czasu ich noszenia. Ponadto, zawierają specjalne elementy dopasowane do wyrzynających się zębów stałych, co jest częste u pacjentów nastoletnich – wyjaśnia dr Białach.

W przypadku tego typu aparatu trzeba się liczyć z kosztem rzędu 10 000 zł.

Konsekwencje krzywego zgryzu

Zaniechanie leczenia ortodontycznego u dziecka zwiększa ryzyko problemów w wieku dorosłym. Wady zgryzu mogą bowiem prowadzić do:

  • przeciążenia zębów, które mogą sprzyjać osłabieniu szkliwa, zgrzytaniu i kruchości,
  • choroby okluzyjnej zębów,
  • utrudnionej higieny jamy ustnej, zwiększającej ryzyko próchnicy, stanów zapalnych i chorób dziąseł),
  • zmian w wyglądzie (asymetria twarzy, zaburzone proporcje); zaawansowane wady zgryzu zmieniają rysy twarzy, wyostrzają je np. zgryz otwarty, tyłozgryz,
  • podrażnienia żołądka na skutek problemów z przeżuwaniem jedzenia,
  • problemów z oddychaniem (zamiast przez nos, dziecko oddycha przez usta),
  • wad wymowy (seplenienie),
  • wad postawy (pozycja zębów wpływa na stabilizację czaszki, która z kolei wpływa na właściwą pozycję ciała),
  • zaburzonej motoryki i stabilizacji ciała (zaawansowane wady zgryzu mogą przeciążać cały układ mięśniowo-szkieletowy).

Wady zgryzu i wady postawy, szczególnie u dzieci i młodzieży, często mają wspólny mianownik. Nieprawidłowo ustawione zęby wpływają na zwiększone napięcie mięśni twarzy, a to z kolei może powodować nieprawidłową pozycję głowy, napięcia szyi i karku. Konsekwencją mogą być wady postawy, takie jak lordoza odcinka lędźwiowego i szyjnego, kifoza. Wielu badaczy zwraca również uwagę na większą częstotliwość występowania skoliozy u osób z wadami zgryzu, szczególnie skoliozy idiopatycznej (o nieznanym pochodzeniu). Rodzice rzadko łączą te dwa aspekty i zamiast szukać pomocy u ortodonty, najpierw udają się z dzieckiem do ortopedy.

Jak zapobiegać wadom zgryzu u dziecka?

Na rozwój niektórych nieprawidłowości u dziecka nie mamy wpływu, ale jest też wiele czynników wpływających niekorzystnie na kształtowanie się zgryzu u dziecka, które można w porę wyeliminować.

Zbyt długie stosowanie smoczka u dziecka, czasem nawet powyżej 3. roku życia, długotrwałe karmienie butelką, zbyt miękka dieta, ssanie kciuka czy oddychanie przez usta w dzieciństwie – wszystkie te nawyki mają niekorzystny wpływ na rozwój zgryzu dziecka i mogą skutkować nieprawidłowościami w ułożeniu zębów. To ważne, abyśmy wykluczyli je jak najwcześniej. Można dzięki temu uniknąć leczenia ortodontycznego w przyszłości – wyjaśnia dr Białach.

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

You may also like

5 pomysłów na pyszne przekąski z pieczarek

Dziś przedstawiamy wam 5 pomysłów na pyszne przekąski z pieczarkami, które z pewnością zadowolą każdego smakosza.