Po gwiazdach i celebrytach modzie na dietę bezglutenową ulegają teraz sportowcy, utwierdzani przez swoich trenerów w przekonaniu, że gluten wpływa niekorzystnie na osiągane przez nich wyniki. Tymczasem nie ma żadnych dowodów na to, że szkodzi on osobom zdrowym.
Eksperci przestrzegają przed wprowadzaniem diety „gluten free” w nieuzasadnionych medycznie przypadkach. Może ona bowiem prowadzić do deficytów, utrudniających właściwe funkcjonowanie organizmu, w szczególności przy dużym wysiłku sportowym. Nie chodzi tu zresztą o samo wyeliminowanie z diety glutenu, lecz o fakt, że przejście na dietę bezglutenową ogranicza spożywanie produktów pełnoziarnistych, wpływających korzystnie na pracę serca.
Niedobór istotnych składników pokarmowych
Rezygnacja ze spożywania glutenu pozbawia nas również odpowiedniej ilości niezbędnego błonnika pokarmowego, a sportowców bardzo ważnych dla nich węglowodanów złożonych.
Jeśli jesteś zdrowy, wyeliminowanie glutenu z diety w niczym ci nie pomoże, a wręcz przeciwnie. Może zaszkodzić – przestrzega dietetyczka Anna Jelonek.
Efektem ubocznym stosowania diety bezglutenowej bez konsultacji ze specjalistą mogą być, jak tłumaczy, niedobory witamin z grupy B, problemy z utrzymaniem prawidłowej wagi, kłopoty z koncentracją, insulinooporność, a nawet rozwój cukrzycy typu 2.
Gluten występuje w produktach zawierających węglowodany złożone, takich jak pszenica, jęczmień, żyto. Znajduje się więc w pieczywie, kaszach, makaronie.
Węglowodany złożone to podstawa w diecie każdego człowieka, a sportowca tym bardziej. To właśnie one odpowiadają m.in. za odbudowę glikogenu zawartego w mięśniach – tłumaczy Anna Jelonek.
Ekspertka podkreśla, że każda aktywność musi być zakończona odpowiednim i dobrze zbilansowanym posiłkiem zawierającym węglowodany, zwłaszcza złożone. A co za tym idzie, w produkty obfitujące w gluten.
Godzinę po treningu powinniśmy dostarczyć organizmowi około 50 g węglowodanów, czyli np. gotowany makaron lub dwie kromki pieczywa – przekonuje dietetyczka.
Działanie na własną szkodę
Z modą na bezglutenową dietę wśród sportowców walczą eksperci nie tylko w Polsce. W Stanach Zjednoczonych jedną z bardziej zagorzałych edukatorek jest Felicia Stoler, dietetyczka i kierownik American College of Sports. Od dawna przekonuje, że gluten nie wpływa negatywnie na wyniki sportowe u osób zdrowych. W swoich artykułach i wywiadach podkreśla także, że nie istnieją żadne badania naukowe, które wiązałyby spożywanie glutenu u osób zdrowych z ich gorszymi wynikami lub mniejszą wydolnością organizmu.
Dietetyczka zdecydowała się nawet na osobisty eksperyment. Jako osoba zdrowa wyeliminowała całkowicie gluten ze swojej diety, by sprawdzić, jak na tę modyfikację zareaguje jej organizm.
Nie zauważyłam absolutnie żadnej zmiany. Może poza faktem, że wyeliminowanie glutenu z codziennej diety jest bardzo niewygodne – stwierdziła Felicia Stoler.
Japońscy naukowcy poszli o krok dalej i udowodnili, że podawanie glutenu w postaci hydrolizatu biegaczom i piłkarzom po dużym wysiłku obniża markery uszkodzenia mięśni.
Eksperci na całym świecie podkreślają, że samodzielne wyeliminowanie glutenu z diety może być niebezpieczne, a zdiagnozowanie nietolerancji na ten składnik lub celiakii jest możliwe tylko na podstawie kompleksowych badań.
Kto powinien się zbadać
Celiakia (choroba trzewna) jest poważną chorobą immunologiczną o podłożu genetycznym. Główną przyczyną zmian chorobowych jest nietolerancja glutenu. Powoduje ona reakcję układu odpornościowego, w wyniku której zniszczeniu ulegają kosmki jelita cienkiego odpowiedzialne za wchłanianie substancji odżywczych z pokarmu.
Przeprowadzenie badań diagnostycznych w kierunku celiakii wskazane jest przede wszystkim u rodziców, dzieci lub rodzeństwa osób, które są na nią chore, ponieważ ryzyko w3ystąpienia u nich celiakii jest dziesięciokrotnie wyższe niż w populacji ogólnej. Eksperci z Celiac Disease Center, Columbia University Medical Center przekonują jednak, że każdy, kto cierpi z powodu niewyjaśnionej przewlekłej choroby, powinien poddać się diagnostyce w kierunku celiakii.
Proces diagnostyczny należy rozpocząć od wykonania badań serologicznych określających stężenie przeciwciał EmA (przeciwko endomysium mięśni gładkich), tTG (przeciwko transglutaminazie tkankowej) oraz AGA (przeciwko gliadynie) i ARA (przeciwko retikulinie) – tłumaczy dr n. med. Andrzej Marszałek, dyrektor laboratoriów medycznych Synevo.
Dodaje, że badanie przeciwciał warto przeprowadzić od razu w obydwu klasach IgA oraz IgG, gdyż w przypadku braku IgA może ono dać wynik fałszywy.
Obecność tych przeciwciał we krwi zwykle potwierdza chorobę, jednak ich brak nie może być uznany za podstawę do jej wykluczenia. Dla potwierdzenia rozpoznania celiakii niezbędne jest wykonanie biopsji jelita cienkiego.
